Να πάρω στο παιδί σκυλάκι;

Σίγουρα θα έχετε ακούσει φίλους σας να προβληματίζονται για το αν θα είναι καλό ή όχι να μεγαλώσει το παιδί τους με ένα σκυλί. Μπορεί, επίσης, εσείς οι ίδιοι να αντιμετωπίζετε το δίλημμα. Διεθνείς επιστημονικές έρευνες συμφωνούν ότι η συνύπαρξη των ζώων, και ειδικά του σκύλου, με το παιδί αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη σωστή ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Το σκυλί γεννά θετικά συναισθήματα στην ψυχή του παιδιού, που το συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή.

Τα οφέλη για το παιδί

1. Μαθαίνει τι σημαίνει φιλία

Όταν το παιδί μεγαλώνει μαζί με έναν σκύλο, μαθαίνει να εκφράζει την αγάπη του, δένεται συναισθηματικά, γίνεται συμπονετικό, αφοσιώνεται, μοιράζεται. Ουσιαστικά, δηλαδή, ενισχύονται στον χαρακτήρα του τα συστατικά της αληθινής σχέσης και φιλίας, γίνεται πιο δοτικό και γενικότερα μαθαίνει να βοηθά τους αδύναμους.

2. Αναπτύσσεται κοινωνικά

Μαθαίνει να αναγνωρίζει και να σέβεται τις ανάγκες του ζώου, γεγονός που ενισχύει τις σχέσεις του με την ομάδα των συνομηλίκων του και ευνοεί την επικοινωνία του με τους ανθρώπους γενικότερα.

3. Γίνεται υπεύθυνο

Αναλαμβάνει ευθύνες και τονώνεται η αυτοπεποίθησή του, καθώς το σκυλί χρειάζεται ανάλογη φροντίδα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το παιδί μπορεί πιο εύκολα να αναλάβει προσωπική ευθύνη για τη δική του ζωή, συμφιλιώνεται με την πραγματικότητα και τις αληθινές ευθύνες της ζωής και αναγνωρίζει πως κάθε επιλογή του έχει τις συνέπειές της.

4. Διαχειρίζεται καλύτερα τα «θέλω» του

Ελέγχει τις επιθυμίες και τα συναισθήματά του, ώστε να μην τα εκτονώνει εις βάρος του ζώου. Απαραίτητη εδώ είναι η διακριτική επίβλεψη του γονιού και η κατάλληλη παρέμβασή του, καθώς το παιδί ενδέχεται να δυσκολευτεί στην αρχή να αναγνωρίσει πότε το σκυλί θέλει να παίξει, να ξεκουραστεί ή να κοιμηθεί. O γονιός μπορεί, συζητώντας με το παιδί, να το βοηθήσει να αναγνωρίσει την επιθυμία του, αλλά και να την οριοθετήσει, εφόσον αυτή είναι αντίθετη προς τις ανάγκες του ζώου.

Εάν είναι μοναχοπαίδι, μπορεί να επωφεληθεί ακόμη περισσότερο από τη σχέση αυτή. Θα το βοηθήσει να περιορίσει τον εγωισμό και την επιθετικότητα που μπορεί να έχει ή ακόμα και να μειώσει την εγωκεντρικότητά του.

5. Μαθαίνει τι σημαίνει αρρώστια και απώλεια

Αρχίζει να εξοικειώνεται σιγά σιγά με τον φυσικό κύκλο της ζωής, την ιδέα της ασθένειας, της απώλειας και του θανάτου, καθώς το ζώο είναι πιθανό να αρρωστήσει ή να πεθάνει όσο το παιδί διανύει την παιδική ηλικία. H απώλεια αυτή θα είναι μάθημα ζωής για το παιδί και θα το προετοιμάσει ψυχολογικά για τις απώλειες αγαπημένων ανθρώπων. H φροντίδα, μάλιστα, ενός άρρωστου ή γέρικου ζώου τού μαθαίνει ότι το ίδιο δε θα είναι μόνο ο αποδέκτης της φροντίδας στη ζωή του (π.χ. από τους γονείς του), αλλά ότι μπορεί να αναλάβει και τον ρόλο του ανθρώπου που προσφέρει φροντίδα.

Συνηθισμένες ερωτήσεις των γονιών

Προκειμένου να αποφασίσετε εάν θα πάρετε στο παιδί σας σκύλο, θα πρέπει να γνωρίζετε ορισμένα βασικά πράγματα.

1. Σε ποια ηλικία να πάρω στο παιδί μου σκυλάκι;

Από την ηλικία των 6 μηνών και μετά το παιδί μπορεί να συμβιώσει με ένα σκυλάκι, καθώς εκείνη την περίοδο το ανοσοποιητικό του σύστημα αρχίζει να ισχυροποιείται. Ωστόσο θα ήταν καλύτερο να έχει φτάσει κοντά στα τέσσερα χρόνια, όταν αρχίζει δηλαδή να κοινωνικοποιείται και να γίνεται πιο υπεύθυνο. Τότε συνήθως πηγαίνει και στο νηπιαγωγείο, όπου έρχεται σε επαφή και με άλλο κόσμο. Έτσι μπορεί πιο εύκολα να δημιουργήσει σχέσεις και να δεχθεί πιο άνετα ένα ζώο.

Το σκυλάκι είναι καλό να έρχεται στο σπίτι από μικρή ηλικία, ώστε να μεγαλώνει μαζί με την οικογένεια, να δένεται με αυτήν και να έχουν κοινές εμπειρίες, για να εξοικειώνονται καλύτερα οι δύο πλευρές. Οι γονείς μαθαίνουν τον χαρακτήρα του ζώου και τον διαμορφώνουν στον βαθμό που μπορούν, για να διευκολύνουν και τη σχέση του με το παιδί.

2. Ποια ράτσα να διαλέξω;

Αυτό εξαρτάται κυρίως από τον χαρακτήρα του σκυλιού, ανεξάρτητα από το μέγεθός του. Εκ των πραγμάτων δε θα προτιμήσετε ένα σκυλί επιθετικό. Για να το διαπιστώσετε, πειράξτε το (π.χ. σπρώξτε το λίγο). Αν αγριέψει και επιχειρήσει να σας δαγκώσει, είναι ακατάλληλο.

* O χώρος στον οποίο ζείτε και ο τρόπος ζωής σας παίζουν καθοριστικό ρόλο για το μέγεθος του ζώου που θα επιλέξετε. Θα πρέπει να λάβετε υπόψη και τη φροντίδα που θα χρειαστεί. Μη διαλέξετε ένα μεγάλο σκυλί εάν ζείτε σε διαμέρισμα. Τα μεγάλα σκυλιά χρειάζονται χώρο και συχνές βόλτες.

* Σκυλιά κατάλληλα για παιδιά είναι μεταξύ άλλων το γκόλντεν ριτρίβερ, τα κυνηγόσκυλα (π.χ. πόιντερ, σέτερ) αλλά και ορισμένα ημίαιμα.

3. Πρέπει να προσέξω κάτι ιδιαίτερο;

H σωστή φροντίδα του ζώου όταν ζει μέσα στο σπίτι είναι αυτονόητη. Πολύ περισσότερο όταν υπάρχει παιδί στην οικογένεια. Το σκυλάκι θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά από τον κτηνίατρο. Είναι απαραίτητα όλα τα εμβόλια και οι αποπαρασιτώσεις, καθώς και η σχολαστική καθαριότητά του.

4. Πώς να βοηθήσω τη σχέση του παιδιού με τον σκύλο;

H ποιότητα της σχέσης των γονιών με το παιδί τους καθορίζει και το δέσιμο που θα αναπτυχθεί ανάμεσα στο παιδί και το σκυλάκι. Εάν το παιδί μαθαίνει από μικρό να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του, εισπράττει αγάπη και εκφράζει τα συναισθήματά του, τότε σίγουρα θα νιώσει όμορφα με το μικρό ζώο. Αντίθετα, εάν είναι συναισθηματικά ανασφαλές, ζει μέσα σε εχθρικό περιβάλλον, έχει συνηθίσει να του κάνουν όλα τα χατίρια ή είναι επιθετικό, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να «βγάλει» άσχημη συμπεριφορά και στο ζώο.

Εκτός όμως από τη φροντίδα της σχέσης με το παιδί σας, για να βοηθήσετε τη σχέση του με το ζώο, θα πρέπει να του δείξετε και κάποια πράγματα για το σκυλάκι του. Θα πρέπει να το μάθετε:

• Να σέβεται τον σκύλο.
• Να αναλάβει ένα μέρος των ευθυνών, π.χ. να του βάζει φαγητό.
• Να παίζει μαζί του αποφεύγοντας τα βίαια παιχνίδια.
• Να καταλαβαίνει τον τρόπο που επικοινωνεί το σκυλί.

5. Μπορεί να κολλήσει κάτι το παιδί μου από τον σκύλο;

H παρουσία σκύλου στο σπίτι δεν εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του παιδιού. Υπάρχει ωστόσο το ενδεχόμενο να παρουσιάσει κάποια αλλεργία από το τρίχωμα του ζώου ή να κολλήσει μύκητες. Αντιμετωπίζονται και τα δύο με φαρμακευτική αγωγή.

Κατοικίδια

ΠΗΓΗ: vita.gr / Τζούλυ Αποστολάτου

Μορφές παιδικής κακοποίησης

Από «Το χαμόγελο του παιδιού»

Κακοποίηση είναι μια βίαιη και επιθετική συμπεριφορά ή ενέργεια που δημιουργεί βλάβη, τραύμα, πόνο, φόβο, απειλή, αίσθημα δυσαρέσκειας, δυσφορίας, αποστροφής ή ενοχής και έχει αρνητική επίδραση στο άτομο που τη δέχεται.

Οι συνηθέστερες μορφές κακοποίησης είναι:

• Η σωματική κακοποίηση
• Η συναισθηματική κακοποίηση
• Η παραμέληση και η έκθεση σε κίνδυνο
• Η εκμετάλλευση
• Η σεξουαλική κακοποίηση

Σωματική κακοποίηση

Σωματική κακοποίηση είναι:

• Το να χτυπά κάποιος ένα παιδί δυνατά, να το τσιμπά, να του τραβά τα μαλλιά, να το χαστουκίζει, να το δαγκώνει, να το καίει (π.χ. με τσιγάρο).
• Η χρήση αντικειμένων για να πονέσει το παιδί (π.χ. ξύλο με ζώνη, κουτάλα, ραβδί).
• Η χρήση ακατάλληλων μεθόδων πειθαρχίας για την ηλικία του παιδιού (π.χ. να ταρακουνά κάποιος ένα βρέφος ή να το πετά δυνατά σε μια επιφάνεια, ακόμη και στην κούνια του).

Συναισθηματική κακοποίηση

Συναισθηματική κακοποίηση είναι ο τύπος της συμπεριφοράς, λεκτικής ή πρακτικής, που θέτει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σε κίνδυνο.

Παραδείγματα συναισθηματικής κακοποίησης:

• Οι φωνές και οι κραυγές.
• Οι χαρακτηρισμοί «είσαι ηλίθιος», «είσαι κακό παιδί», «είσαι άχρηστος».
• Η σύγκριση των παιδιών με άλλα παιδιά εις βάρος τους: «δεν αξίζεις τίποτα», «ο ξάδερφός σου πάει καλύτερα από σένα στο σχολείο» κλπ.
• Η έλλειψη στοργής, αγάπης και τρυφερών εκδηλώσεων.
• Η δημιουργία ενοχών: «θα με κάνεις να πεθάνω», «εσύ φταις για όλα».
• Η ταπείνωση του παιδιού: «είσαι για πέταμα», «τι ήθελα κι έκανα ένα παιδί σαν κι εσένα» κλπ.
• Οι απειλές εγκατάλειψης ή βίας: «θα φύγω και θα σε παρατήσω», «θα σε κλείσω σε ίδρυμα», «θα σου σπάσω τα κόκαλα» κλπ.
• Οι ακραίες μορφές τιμωρίας: στέρηση φαγητού ή νερού, κλείδωμα σε σκοτεινούς χώρους, δέσιμο κ.ά.

Παραμέληση

Παραμέληση αποτελεί η στέρηση του παιδιού από τις βασικές και απαραίτητες προϋποθέσεις ασφαλούς και υγιούς ανάπτυξής του, όπως το καθαρό και υγιεινό σπιτικό, η τροφή και η ένδυση, η ιατρική περίθαλψη και η εκπαίδευση.

Δείγματα παραμέλησης:

• Μη επαρκής σίτιση, στέγαση ή ένδυση.
• Ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης.
• Εγκατάλειψη του παιδιού.
• Ανεπαρκής φροντίδα του παιδιού και έκθεσή του σε κίνδυνο (π.χ. όταν κάποιος αφήνει το παιδί να παίζει μόνο του ή να μένει μόνο του).
• Ανεπαρκής ιατρική φροντίδα (π.χ. έλλειψη εμβολιασμού, ιατρικής παρακολούθησης και φαρμάκων).
• Μη εγγραφή του παιδιού σε σχολείο και αδιαφορία για την παρακολούθηση της φοίτησής του.

Εκμετάλλευση

Εκμετάλλευση θεωρείται η με κάθε τρόπο χρησιμοποίηση του παιδιού, για να αποκομίσει οφέλη ο ενήλικος που το χρησιμοποιεί.

Δείγματα εκμετάλλευσης:

• Η έκθεση του ανηλίκου από τον ενήλικο με στόχο την επαιτεία.
• Η ώθηση του ανηλίκου σε επαιτεία.
• Η ώθηση του ανηλίκου στην πορνεία καθ’ οιονδήποτε τρόπο (π.χ. φωτογράφηση, μαγνητοσκόπηση, σεξουαλική επαφή).

Σεξουαλική κακοποίηση

Σεξουαλική κακοποίηση είναι οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενηλίκου με ένα παιδί με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου, ο οποίος έχει πάντα την αποκλειστική ευθύνη, γιατί τα παιδιά δεν είναι δυνατόν να συγκατατεθούν σε οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια.

Μορφές σεξουαλικής κακοποίησης:

• Η επαφή καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τα γεννητικά όργανα του παιδιού από ενήλικα και το αντίστροφο.
• Η έκθεση του παιδιού σε πορνογραφικό υλικό οπτικά ή ακουστικά.
• Η παρακολούθηση ενός παιδιού χωρίς ρούχα από ενήλικα ή το αντίστροφο.
• Η διείσδυση με οποιονδήποτε τρόπο στο στόμα, τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό του παιδιού.
• Ο βιασμός.

Ποιοι είναι οι δράστες της σεξουαλικής κακοποίησης

Συνήθως είναι άτομα του οικογενειακού, φιλικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Άτομα που έχουν επαφές με το παιδί και σχέση εξουσίας μαζί του, ώστε να εξασφαλίσουν τη σιωπή του.

Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν ένα παιδί έχει πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης

• Παίρνουμε σοβαρά υπόψη τις εκμυστηρεύσεις του και τις εξετάζουμε με τη βοήθεια ειδικού.
• Ανησυχούμε με την αλλαγή συμπεριφοράς του (π.χ. αύξηση επιθετικότητας, εσωστρέφεια, ενδιαφέρον για το σεξ).
• Εξετάζουμε τους λόγους παλινδρόμησης σε προηγούμενες συμπεριφορές όπως η ενούρηση και η εγκόπρηση ενός παιδιού που είχε μεγαλώσει και έλεγχε τις συμπεριφορές αυτές.
• Ελέγχουμε τον τρόπο που απέκτησε γνώση για το σεξ μεγαλύτερη από την ηλικία του.
• Προβληματιζόμαστε με τη συμπεριφορά του, αν είναι ξαφνικά πολύ ενοχική και εκφράζεται είτε με συστολή και σιωπή είτε με πολλή προθυμία και κολακεία.

Πώς αντιμετωπίζεται ένα θύμα σεξουαλικής κακοποίησης

Με τη βοήθεια ειδικών του σώματος και της ψυχής θα ανιχνευθεί η ακριβής φύση και ο βαθμός της κακοποίησης και το παιδί θα δεχθεί υποστήριξη και θεραπεία για να ξεπεράσει την τραυματική εμπειρία.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις αν το παιδί δε βοηθηθεί

Στην περίπτωση που το παιδί δεν επικοινωνήσει με οποιονδήποτε τρόπο το συμβάν και οι δικοί του δεν το αντιληφθούν μένει με φοβερά αισθήματα ενοχής, άγχους, κατάθλιψης, μειονεξίας —σοβαρά ψυχικά τραύματα που έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε όλες τις εκδηλώσεις της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του, καθώς και στη φυσιολογική σεξουαλική του ζωή. Πολλά θύματα αποκτούν εξαρτήσεις από ουσίες και αντικοινωνική συμπεριφορά ή φτάνουν ακόμη και στην αυτοκτονία.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε τη σεξουαλική κακοποίηση

• Θα πρέπει οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να είναι ενήμεροι, ώστε να προστατεύουν τα παιδιά.
• Θα πρέπει και τα ίδια τα παιδιά να γνωρίζουν το σώμα τους και τη λειτουργία του και τους πιθανούς κινδύνους που τα απειλούν, για να προφυλάσσονται.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

• Το παιδί πάνω από τριών χρονών πρέπει να γνωρίζει τα μέρη του σώματός του, το όνομά τους και τη λειτουργία τους. Μιλάμε γι’ αυτά με την πρώτη κατάλληλη ευκαιρία και ανάλογα με την ηλικία.
• Το παιδί πρέπει να γνωρίζει να λέει «όχι» σε οποιονδήποτε προσπαθεί να το αγγίξει, ενώ το ίδιο δε θέλει. Το σώμα του παιδιού τού ανήκει και πρέπει να απαιτεί σεβασμό από τους άλλους σε αυτό.
• Το παιδί πρέπει να σέβεται τους ενήλικες αλλά να μην συγκατατίθεται σε ό,τι του ζητούν, αν αυτό το ενοχλεί και το τρομάζει ή δεν το έχει διδαχθεί από τους ίδιους τους γονείς του.
• Δεν αφήνουμε το παιδί μόνο του ή με κάποιον που δε γνωρίζουμε καλά για πολλές ώρες και χωρίς διακριτική παρακολούθηση.
• Ενθαρρύνουμε το παιδί σε ανοιχτή και ειλικρινή επικοινωνία μαζί μας, ώστε να μπορεί να μας εκμυστηρευθεί ό,τι του συμβαίνει, ακόμη κι αν αισθάνεται (συν)ενοχή. Ακούμε πάντα προσεκτικά ό,τι μας λέει και δεν εκφραζόμαστε αρνητικά ή απορριπτικά, αλλά το διερευνούμε. Αν του δείξουμε ότι δεν το πιστεύουμε, δε θα μας ξαναεμπιστευθεί.
• Ελέγχουμε τους λόγους που κάνουν το παιδί να μη θέλει να μείνει με κάποιον ή που τον αποστρέφεται.
• Γνωρίζουμε πάντα τους φίλους και τους ανθρώπους που είναι κοντά του.
• Επιβλέπουμε το παιδί όταν πλοηγείται στο διαδίκτυο ή χρησιμοποιεί τον υπολογιστή του.

Τι πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά

• Το σώμα μου και το μυαλό μου είναι δικά μου. Οι άλλοι, μικροί και μεγάλοι, πρέπει να σέβονται το δικαίωμά μου αυτό.
• Μπορώ να πω «όχι» σε κάποιον που θέλει να με αγγίξει, ενώ εγώ δεν το επιθυμώ.
• Πρέπει να λέω «όχι» σε κάθε συμπεριφορά που με κάνει να ανησυχώ, να φοβάμαι ή να νιώθω μπερδεμένος.
• Τρέχω μακριά από όποιον με κάνει να φοβηθώ.
• Λέω πάντα στους γονείς μου —και στους δύο ή στον ένα από τους δύο— ό,τι μου συμβαίνει, κυρίως αν με κάνει να νιώθω άσχημα.
• Οι γονείς μου και οι δικοί μου άνθρωποι γνωρίζουν πάντα πού βρίσκομαι και με ποιον.
• Δεν πηγαίνω ποτέ κάπου που δε γνωρίζω και που αν μου συμβεί κάτι δε θα ξέρω πώς να ζητήσω βοήθεια.
• Δεν ακολουθώ ποτέ αγνώστους και δεν πλησιάζω περισσότερο από όσο πρέπει αυτοκίνητα με ανθρώπους που δε γνωρίζω.
• Βρίσκω πάντα κάποιον που να μπορώ να του έχω εμπιστοσύνη για να με βοηθήσει, όπως οι δάσκαλοί μου.
• Γνωρίζω τον αριθμό 1056 για να τηλεφωνήσω από παντού (χωρίς χρήματα) και να ζητήσω βοήθεια, συμβουλή και υποστήριξη.

Κακοποίηση

ΠΗΓΗ: hamogelo.gr

Οικογένεια και παιδικός ψυχισμός

Της Αλεξάνδρας Καππάτου

Ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος, συγγραφέας, akappatou.gr

Είναι κοινά παραδεκτό ότι στην οικογένεια αρχίζει και τελειώνει η διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών. Μέσα σ’ αυτή θα πρέπει να αναζητήσουμε τη ρίζα τυχόν προβλημάτων συμπεριφοράς. Καθοριστικός, μάλιστα, θεωρείται ο ρόλος της τα πρώτα εφτά χρόνια της ζωής του παιδιού, γιατί είναι η ηλικία που μπαίνουν τα θεμέλια της προσωπικότητας και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη μελλοντική ιδιοσυγκρασία του.

Τα στοιχεία που θα κληρονομήσει από τους γονείς του, καθώς επίσης και οι συνθήκες μέσα στις οποίες θα μεγαλώσει (η διαπαιδαγώγησή του, το περιβάλλον, οι φίλοι κλπ.), θα ορίσουν στο μέλλον τη συμπεριφορά του ως ενήλικος.

Ο παιδικός ψυχισμός είναι σε συνεχή ανάπτυξη. Αν ένα παιδί βιώσει ένα πολύ δυσάρεστο γεγονός στη μικρή του ηλικία, αυτό μπορεί να το σημαδέψει, να αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή του και να επηρεάσει την εξελικτική του πορεία.

Γεγονότα που μπορεί να επηρεάσουν τη συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού

• Ο πρώιμος αποχωρισμός από τη μητέρα, κυρίως τους πρώτους μήνες της ζωής του.
• Η κακή σχέση μεταξύ των γονιών: συνεχείς τσακωμοί, ένταση, έντονη αντιπαράθεση.
• Ο χωρισμός των γονιών.
• Ο θάνατος ενός από τους γονείς.
• Ο αλκοολισμός κάποιου από τους γονείς.
• Οι χρόνιες ασθένειες: ψυχασθένειες, καρκίνος κ.ά.
• Προβλήματα υγείας του βρέφους, που παρουσιάζονται κατά τη γέννηση, ή ψυχοσωματική ανωριμότητα.
• Κοινωνικά προβλήματα (π.χ. οικονομική δυσπραγία).

Προβληματική διαπαιδαγώγηση

Πίσω από επιθετικά παιδιά, παιδιά που λένε ψέματα, κλέβουν, έχουν δυσκολία στη σχέση με συνομηλίκους τους ή παρουσιάζουν συμπτώματα ανορεξίας, ενούρησης, αϋπνίας κλπ. κρύβεται συχνά λάθος διαπαιδαγώγηση.

Στην εποχή μας πολλοί γονείς, επειδή έχουν συναίσθηση της ευθύνης τους για την ψυχική υγεία του παιδιού τους, αναζητούν το ιδανικό μοντέλο διαπαιδαγώγησης προκειμένου να αποφύγουν τα λάθη των δικών τους γονιών. Συχνά, όμως, επιχειρούν να εφαρμόσουν μέτρα που ίσως δεν τους ταιριάζουν.

Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ποιότητα στην επαφή με τους γονείς, από ουσιαστικό χρόνο επικοινωνίας μαζί τους. Τα προβλήματα στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους μπορεί να προκληθούν από διάφορες τακτικές στη διαπαιδαγώγηση, όπως:

1. Συνεχής αυταρχικότητα και απόρριψη. Στην περίπτωση αυτή οι γονείς δεν αποδέχονται τα παιδιά, διαρκώς απαγορεύουν διάφορα χωρίς να εξηγούν τον λόγο, θεωρούν αυτονόητα τα θετικά στοιχεία του παιδιού και το επικρίνουν εμμένοντας μόνο στα αρνητικά. Τα παιδιά, όμως, χρειάζονται μηνύματα αγάπης και στοργής, γιατί έτσι νιώθουν ασφάλεια.

2. Υπερπροστατευτισμός. Οι γονείς καταπιέζουν την αυτοβουλία του παιδιού, προσφέροντας τα πάντα προτού τα χρειαστεί. Έτσι του στερούν τη δυνατότητα να προσπαθήσει μόνο του, με αποτέλεσμα να γίνεται παθητικό, αδέξιο, χωρίς εμπιστοσύνη στον εαυτό του, εξαρτημένο και ανασφαλές.

Μικρές πολύτιμες συμβουλές

• Μάθετε να ακούτε το παιδί σας.
• Δείχνετέ του εμπιστοσύνη.
• Ενισχύετε την αυτενέργειά του.
• Παίρνετε στα σοβαρά τα συναισθήματά του.
• Συζητάτε μαζί του και απαντάτε στα ερωτήματα που θέτει.
• Έχετε υπόψη ότι οι υποχωρητικοί γονείς είναι εξίσου «κακοί» με τους αυστηρούς.
• Βάζετε σαφή όρια και κανόνες που δεν παραβιάζονται εύκολα.
• Αγαπάτε κι αποδέχεστε το παιδί σας, ακόμη και όταν η συμπεριφορά του σας εξοργίζει.
• Μην καταδικάζετε τον εαυτό σας για όποια λάθη κάνετε στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού.

Ψυχική υγεία

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (19.01.2010)

Νυσταγμένοι μαθητές

Όσο πιο αργά χτυπάει το πρώτο κουδούνι τόσο πιο ξεκούραστα, ευδιάθετα και δραστήρια παιδιά μπαίνουν στις τάξεις, λέει νέα επιστημονική δημοσίευση στο Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine. Το ξεκίνημα των μαθημάτων έστω και μισή ώρα αργότερα δίνει στα παιδιά παραπάνω ώρα ύπνου, που μεταφράζεται σε μεγαλύτερη ετοιμότητα για το σχολείο. Ακόμα όμως και με την έξτρα μισή ώρα, μόνο το 11% των παιδιών απολάμβαναν τις εννέα ή και περισσότερες ώρες ύπνου που προτείνουν οι ειδικοί για τους ανηλίκους.

«Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο», λέει η επικεφαλής της μελέτης Dr. Judith Owens του Νοσοκομείου Παίδων της πόλης Πρόβιντενς του Ρόουντ Άιλαντ. «Ο μέσος έφηβος είναι χρόνια στερημένος από ύπνο και παθολογικά νυσταγμένος», προσθέτει.

Η Owens πιστεύει ότι τα ευρήματά της θα βάλουν γονείς και εκπαιδευτικούς να σκεφτούν το θέμα της στέρησης ύπνου στα παιδιά και πώς να το αντιμετωπίσουν. «Οι ανήλικοι βιώνουν σημαντικές αλλαγές στους καρδιακούς τους ρυθμούς, οι οποίες κάνουν πολύ εύκολο το ξενύχτι και πολύ δύσκολο το πρωινό ξύπνημα. Σε πρακτικό επίπεδο αυτό σημαίνει ότι ο μέσος ανήλικος έχει δυσκολία να κοιμηθεί πριν τις 11 το βράδυ, ενώ η ιδανική ώρα ξυπνήματος είναι στις 8 το πρωί», λέει η Owens.

Το θέμα τού εάν τα σχολεία πρέπει να ανοίγουν αργότερα για να διευκολύνουν τους ανηλίκους στον ύπνο είναι επίκαιρο από τη στιγμή που όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες αναδεικνύουν ότι οι νυσταγμένοι μαθητές όχι μόνο κοιμούνται όρθιοι στο σχολείο αλλά κινδυνεύουν να γίνουν παχύσαρκοι και να αναπτύξουν προβλήματα συμπεριφοράς.

Δύο μελέτες που τρέχουν παράλληλα σε σχολεία της Μινεσότα έδειξαν καλύτερες σχολικές επιδόσεις και συμπεριφορές στην καθυστερημένη έναρξη των μαθημάτων.

Σχολική λειτουργία

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (04.09.2010) / Ντάνι Βέργου

Γονείς που είναι «αρκετά καλοί»

Της Αποστολίας Ντέκοβα

Κλινική ψυχολόγος

Η πιο σημαντική σχέση στη ζωή του παιδιού είναι με τους γονείς του. Αυτή η σχέση δομείται από την παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από πληθώρα θετικών και αρνητικών συναισθημάτων: θυμό, αγανάκτηση, φόβο αλλά και αποδοχή, καρτερικότητα, εμπιστοσύνη.

Οι γονείς, όταν βιώνουν αρνητικά συναισθήματα για το παιδί τους, νιώθουν ενοχές και κατηγορούν τον εαυτό τους ότι «δεν είναι καλοί». Για τους περισσότερους το ιδανικό θα ήταν να μη θυμώνουν, να μη μιλούν άσχημα, να μη χάνουν την ψυχραιμία τους και να έχουν πάντοτε υπομονή. Όμως αυτό το πρότυπο είναι αρκετά ουτοπικό και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Άλλωστε, αν υπήρχαν ιδανικοί γονείς, η ζωή του παιδιού θα δυσκόλευε ιδιαίτερα, διότι δε θα μπορούσε να δημιουργήσει σχέσεις αντάξιες της σχέσης με τους γονείς του, με αποτέλεσμα να απογοητεύεται και να αισθάνεται κατώτερο σε σχέση με εκείνους.

Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς, υπάρχουν όμως οι «αρκετά καλοί γονείς».

Τα χαρακτηριστικά τους

1 Είναι κοντά στο παιδί, το αφουγκράζονται, θυμώνουν ενδεχομένως μαζί του, όμως έπειτα έχουν το ψυχικό σθένος να αναγνωρίσουν τα λάθη, τις αδυναμίες και τους άσχημους χειρισμούς τους.

2 Έχουν καλή επικοινωνία με το παιδί, όχι μόνο λεκτική αλλά και εξωλεκτική. Είναι ιδιαίτερα εκφραστικοί, του χαμογελούν, το χαϊδεύουν, το αγκαλιάζουν, του μιλούν γλυκά και τρυφερά και μοιράζονται δημιουργικό χρόνο μαζί του.

3 Επαινούν και ενθαρρύνουν το παιδί σε κάθε προσπάθειά του, αποφεύγοντας την ειρωνεία, τους χλευασμούς, τις ύβρεις και τη σωματική τιμωρία. Μπορούν να κατανοούν τις ανάγκες, τις ιδιαιτερότητες και τις κλίσεις του, χωρίς να τις υποτιμούν ή να τις υπερτιμούν.

4 Έχουν γεμάτη προσωπική ζωή και δεν περιμένουν από το παιδί να καλύψει οποιοδήποτε τυχόν κενό τους. Δε θυσιάζουν την προσωπική ή την επαγγελματική τους ζωή στον βωμό της δήθεν αγάπης για το παιδί, ούτε αναμένουν ότι μεγαλώνοντας θα τους ανταποδώσει τη φροντίδα που του πρόσφεραν εκείνοι.

5 Δεν προβάλλουν στο παιδί τα δικά τους απραγματοποίητα όνειρα. Κάποτε οι γονείς, συνειδητά ή ασυνείδητα, μεταβιβάζουν ως κληρονομιά τις δικές τους επιθυμίες, που συχνά γίνονται εντολή «να περπατήσουν τα δικά τους μονοπάτια», ελπίζοντας να διαψεύσουν τις δικές τους αποτυχίες. Κανένας, ωστόσο, δεν μπορεί να ζήσει τη ζωή του άλλου: κάθε παιδί έχει τη δική του προσωπικότητα και πρέπει να χαράξει τον δικό του δρόμο —με τις αποτυχίες του και τις επιτυχίες του.

6 Σέβονται την ατομικότητα του παιδιού και οι απαιτήσεις που έχουν είναι ανάλογες με τον βαθμό της ωριμότητας, των συναισθηματικών και των γνωστικών του ικανοτήτων. Εμπιστεύονται το παιδί και τις επιλογές του, ώστε κι εκείνο με τη σειρά του να αποκτήσει εμπιστοσύνη και σεβασμό στον εαυτό του.

7 Βοηθούν το παιδί να αναπτύξει αίσθηση υπευθυνότητας για τις πράξεις του. Το διδάσκουν να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της ζωής ως προκλήσεις και όχι ως καταστροφές. Το μαθαίνουν να αντιμετωπίζει μόνο του τις δυσκολίες που θα συναντήσει και να προσπαθεί να βρει κάποια λύση χωρίς τη δική τους στήριξη (εκτός κι αν το ίδιο το παιδί κρίνει ότι η βοήθειά τους είναι απαραίτητη). Έτσι το βοηθούν να ανεξαρτητοποιηθεί.

Γονείς

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (07.08.2010)

Ψευτοπαλικαρισμός στα σχολεία

Της Jose Louwes

Ψυχολόγος, σχολική σύμβουλος

Σεπτέμβριος. Οι μαθητές επιστρέφουν στα θρανία. Τι σημαίνει όμως αυτή η επιστροφή για τα παιδιά; Για ορισμένα είναι ευχάριστη, για άλλα αδιάφορη, απλή υποχρέωση ή και καταναγκασμός. Υπάρχουν όμως κι εκείνα για τα οποία είναι επιστροφή στον τρόμο. Έναν τρόμο που δεν έχει να κάνει με το κακό —πιθανόν— εκπαιδευτικό σύστημα ή με τους δασκάλους/καθηγητές αλλά με κάποιον ή κάποιους από τους συμμαθητές.

Γιατί στα σχολεία επιστρέφουν και οι νταήδες, οι ψευτοπαλικαράδες. Είναι εκείνα τα παιδιά που στοχοποιούν τους αδύναμους συμμαθητές τους και τους ενοχλούν συστηματικά, τους κοροϊδεύουν, τους πειράζουν, τους βρίζουν και γενικώς τους υποτιμούν.

Το μπούλινγκ στα σχολεία, ο ψευτοπαλικαρισμός, αποτελεί δεδομένο και δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο. Ο προκλητικός και αυθάδης μαθητής, ο μάγκας, ποτέ δεν έλειψε από τις σχολικές τάξεις. Και η συνάντηση μαζί του, που είναι αναπόφευκτη, μπορεί να είναι... αναίμακτη, ενδέχεται όμως να είναι και καθοριστική. Μπορεί, δηλαδή, να δημιουργήσει στο παιδί-θύμα ψυχολογικά τραύματα που είναι δύσκολο να επουλωθούν και που υπάρχει περίπτωση να το συνοδεύουν σε όλη του τη ζωή.

Οι μορφές του μπούλινγκ

1. Λεκτική βία (πείραγμα)

Είναι η πιο επικίνδυνη και μακράς διάρκειας μορφή μπούλινγκ. Στο στόχαστρο μπαίνει η εμφάνιση, η σεξουαλικότητα, η κοινωνική θέση και ό,τι τέλος πάντων μπορεί να θεωρηθεί από τον νταή «κουσούρι». Οι προσβλητικές λέξεις εκτοξεύονται σαν μαχαίρια και δημιουργούν πληγές που δε φαίνονται. Επειδή δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία, το πείραγμα είναι η προσφιλής μέθοδος των μικρών νταήδων. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η επανάληψη ενός μειωτικού χαρακτηρισμού μπορεί να φτάσει μέχρι και στην αποδοχή του από το θύμα.

2. Σωματική βία

Ο ψευτοπαλικαράς αισθάνεται ρωμαλέος, δυνατός, κυρίαρχος και με την πρώτη ευκαιρία επιδεικνύει αυτά τα «χαρίσματα». Ο αδύναμος συμμαθητής είναι ο καλύτερος σάκος για τις βίαιες φιγούρες του. Τα χτυπήματα σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύονται και από αφαίρεση διά της βίας αντικειμένων που ανήκουν στο θύμα (ανεξαρτήτως αξίας).

3. Αποκλεισμός

Ο «δυνατός» αποσπά με τα καμώματά του τον θαυμασμό των συμμαθητών του. Ή δημιουργεί την αίσθηση ότι αν δεν είσαι απέναντί του, είσαι ο... τυχερός. Τέτοιες ομάδες είναι που βάζουν στη γωνία το θύμα. Το απαξιώνουν και το περιθωριοποιούν. Του «απαγορεύουν» τη συμμετοχή. Το κάνουν να αισθάνεται κατώτερο. Πόσο θλιβερή είναι η εικόνα της μοναξιάς του μικρού μαθητή που δεν έχει με ποιον να παίξει στα διαλείμματα!

4. Κυνήγι

Αυτή η μορφή μπούλινγκ βασίζεται στον τρόμο του... αδύναμου και συνήθως γίνεται έξω, στον δρόμο. Το παιδί φοβάται μήπως συναντηθεί με τον «νταή», γιατί τότε αυτός, μόνος ή με την ομάδα του, θα το πάρουν στο κατόπι. Αυτό το κυνηγητό περιλαμβάνει και τις δύο πρώτες ενέργειες: πείραγμα και σωματική βία.

Το μπούλινγκ αφορά και τα δύο φύλα, γενικώς όμως τα κορίτσια προτιμούν την πρώτη ενέργεια: το πείραγμα.

Οι συνέπειες του μπούλινγκ

Η συνεχής λεκτική ή σωματική επίθεση επηρεάζει αναμφίβολα την προσωπικότητα του παιδιού. Μπορεί να παρατηρηθούν δυσκολίες στον ύπνο και εφιάλτες, απώλεια όρεξης ή, το αντίθετο, υπερκατανάλωση τροφής. Μειώνονται μέχρις εξαφανίσεως η αυτοεκτίμηση και ο αυτοσεβασμός. Το παιδί αρχίζει να αποδέχεται τους διάφορους μειωτικούς χαρακτηρισμούς, να νιώθει κατώτερο και οδηγείται σε παραίτηση και μελαγχολία. Κλείνεται στον εαυτό του.

Οι γονείς

Οι γονείς οφείλουν να επαγρυπνούν. Η παρατηρητικότητά τους είναι απαραίτητη και η σωστή υποστήριξή τους καθοριστική. Όσο πιο νωρίς αντιληφθούν ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα μπούλινγκ τόσο πιο ανώδυνο θα γίνει. Το παιδί πρέπει να μάθει πώς να αντιμετωπίζει αυτές τις καταστάσεις. Άλλωστε «δύσκολους» και θρασείς ανθρώπους θα συναντήσει κι αργότερα στη ζωή του. Πρέπει λοιπόν να μπορεί να προστατεύει τον εαυτό του. Να μάθει ότι το χειρότερο είναι να γυρίζει την πλάτη του και να απομακρύνεται, διότι τότε ο μικρός νταής θα εκλάβει αυτή την υποχώρηση ως σημάδι αδυναμίας και θα πιστέψει ότι έχει βρει τον μόνιμο και εύκολο στόχο του.

Πάντως, τους τρόπους αντιμετώπισης θα τους βρει το παιδί με τη βοήθεια των γονιών του, αρκεί αυτοί να το ακούνε. Να του αφιερώνουν χρόνο —χρόνο ουσιαστικό και ποιοτικό. Δεν έχει σημασία αν αυτός είναι λίγος, πρέπει όμως να είναι περιεκτικός και αφιερωμένος αποκλειστικά στο παιδί. Να μην αφήνουν να περνούν απαρατήρητες φράσεις όπως «με πειράζει συνεχώς, ενώ εγώ δεν του έχω κάνει τίποτα», «δε θέλω να πάω στο σχολείο, δεν περνάω καλά». Να μην υποτιμούν λόγω μεγέθους τον μικρό ψευτοπαλικαρά, αφού έχει το ίδιο ύψος με το παιδί τους.

Ο μικρόκοσμος των παιδιών δεν είναι τόσο αθώος όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Είναι η δική μας κοινωνία σε μικρογραφία. Αυτή την κοινωνία, με τις συνήθειες, τις αντιλήψεις και τις προκαταλήψεις της, μεταφέρουν τα παιδιά στο σχολείο.

Αν η αντιμετώπιση του μπούλινγκ δεν έχει αποτελέσματα και οι επιπτώσεις του πάνω στο παιδί αρχίσουν να γίνονται σοβαρές, τότε είναι αναγκαία η βοήθεια ενός ειδικού επιστήμονα, ο οποίος εξάλλου θα φανεί εξαιρετικά χρήσιμος και στους γονείς του μικρού νταή.

Σχολική βία

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (11.09.2009)

Επιστροφή στο σχολείο

Από «Το χαμόγελο του παιδιού»

Πόσο δύσκολη είναι άραγε η μετάβαση από τον Αύγουστο στον Σεπτέμβρη για παιδιά και γονείς; Ακόμη και τα παιδιά που ανυπομονούν να επιστρέψουν στο σχολείο τους πρέπει να προσαρμοστούν σε νέα ωράρια, ανάγκες και απαιτήσεις που συνδέονται με τη σχολική ζωή. Έτσι, είναι πολύ σημαντικό να λάβουμε υπόψη μας τις ψυχικές και συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο. Η καλή ψυχική υγεία τούς επιτρέπει να κοινωνικοποιηθούν ομαλά, να αναπτύξουν τις πνευματικές τους ικανότητες και να χτίσουν μία καλή αυτοπεποίθηση.

Πρέπει να θυμόμαστε πολύ καλά πως κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς προσαρμογής, γι’ αυτό και θα πρέπει οι γονείς να βρίσκονται υποστηρικτικά και υπομονετικά δίπλα στα παιδιά τους.

Ας δούμε πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε και να προλάβουμε κάποια θέματα που συνήθως προκύπτουν τις πρώτες εβδομάδες των μαθημάτων:

Μια εβδομάδα πριν

1 Πάνω απ’ όλα πρέπει να δείχνετε ενθουσιασμένοι με την επικείμενη αλλαγή στη ζωή του παιδιού σας. Όταν νιώθετε εσείς καλά, νιώθει και το παιδί μεγαλύτερη ασφάλεια.

2 Προετοιμάστε τον εαυτό σας και το παιδί σας. Παρατηρήστε τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά στον αποχωρισμό. Αρχίστε να συζητάτε για τη σχολική ζωή, υπενθυμίζοντας το πρόγραμμα που απαιτεί. Επιπλέον, μιλήστε μαζί του για τα πράγματα που το ευχαριστούν στο σχολείο, όπως οι φίλοι του και οι δραστηριότητες που του αρέσουν. Προετοιμαστείτε και οι δύο.

3 Επαναπροσδιορίστε, μαζί με το παιδί, τις ώρες που πηγαίνει για ύπνο το βράδυ και τις ώρες των γευμάτων του (ιδιαίτερα το πρωινό). Εξηγήστε του πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει πρόγραμμα και να γνωρίζει όλη η οικογένεια τι πρόκειται να γίνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, συζητήστε μαζί του για το πόσο σημαντικό είναι να ξεκουράζεται κατά τη διάρκεια της ημέρας και πόσο αυτό θα το βοηθήσει στη σχολική του ζωή.

4 Ελαττώστε την τηλεόραση. Ενθαρρύνετε το παιδί να ασχολείται με πιο ήρεμες δραστηριότητες όπως παζλ, επιτραπέζια και βιβλία. Έτσι θα αφήσει την παθητική αυτή στάση και θα γίνει περισσότερο ενεργητικό. Μέρα με τη μέρα θα κατανοήσει πως μπαίνει πλέον σε μια άλλη ρουτίνα.

5 Αγοράστε έγκαιρα, μαζί με το παιδί, τον σχολικό εξοπλισμό. Με αυτόν τον τρόπο θα μπει στη ρουτίνα της σχολικής ζωής ευχάριστα και θα νιώθει ότι συμμετέχει παντού και όχι πως αποφασίζονται πράγματα για εκείνο χωρίς το ίδιο να γνωρίζει. Προσέξτε: Ορισμένοι εκπαιδευτικοί ζητούν συγκεκριμένο εξοπλισμό, οπότε καλό θα ήταν να κρατάτε τις αποδείξεις για πιθανές αλλαγές και να μην ξοδεύετε έτσι παραπάνω χρήματα.

6 Σχεδιάστε, μαζί με το παιδί, το μέρος όπου θα μελετάει. Μην ξεχνάτε ότι τα μικρά παιδιά χρειάζονται επίβλεψη, ενώ τα μεγαλύτερα ηρεμία και προσωπικό χώρο.

7 Φτιάξτε ένα ημερολόγιο με σημαντικές ημερομηνίες και γεγονότα που αφορούν τη σχολική ζωή του παιδιού. Αυτή είναι μια ιδανική λύση για τους γονείς που έχουν πάνω από ένα παιδί στο σχολείο. Έτσι θα είστε πάντοτε τυπικοί στις υποχρεώσεις σας και συνεπείς, εφόσον δε θα σας διαφεύγουν ζητήματα που αφορούν το σχολείο του.

8 Προσπαθήστε, μαζί με το παιδί, να λύσετε πρακτικά θέματα όπως δρομολόγια, μετακινήσεις και ωράρια. Η συνεργασία αποφορτίζει και φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα.

Η πρώτη εβδομάδα του σχολείου

9 Το πρωί πάντοτε να αποχαιρετάτε το παιδί σας. Όταν το κάνετε αυτό, να είστε ακριβείς, μα και φιλικοί συνάμα. Πρέπει να καταλάβει πως τώρα είναι ώρα να φύγει και να πάει σχολείο. Ποτέ μην το κοροϊδέψετε αν κλάψει. Αντίθετα, μπορείτε να κάνετε σχόλια που θα του δώσουν κουράγιο όπως: «Το ξέρω ότι είναι δύσκολος ο αποχωρισμός, μα το μεσημέρι θα είμαστε πάλι όλοι μαζί και θα έχεις να μας πεις ένα σωρό πράγματα...»

1

0 Συζητήστε με το παιδί πώς πέρασε τη μέρα του στο σχολείο. Ακούστε το προσεκτικά, χωρίς να κάνετε καμία άλλη δουλειά.

1

1 Μόλις έρθουν τα νέα βιβλία, ξεφυλλίστε τα μαζί με το παιδί. Ενθουσιαστείτε μαζί του και δώστε του ερεθίσματα για συζήτηση.

1

2 Κάθε βράδυ, πριν κοιμηθείτε, βάλτε μαζί με το παιδί το ξυπνητήρι. Έτσι το προετοιμάζετε για το πρωινό ξύπνημα.

1

3 Φτιάξτε, μαζί με το παιδί, το κολατσιό της επόμενης μέρας. Κάντε το μέρος όλης της σχολικής διαδικασίας.

1

4 Κανονίστε κάποιο ραντεβού, έτσι ώστε να συναντηθούν συμμαθητές και φίλοι του παιδιού στο σπίτι σας ή σε κάποιον άλλο ουδέτερο χώρο. Έτσι θα γνωρίσει καλύτερα τα παιδιά, με τα οποία θα περνάει τόσες ώρες της ημέρας μαζί. Επιπλέον, θα καταλάβει πως κι εσείς είστε κοντά του και το βοηθάτε να αποφορτιστεί από το άγχος.

Ξεπερνώντας το άγχος μαζί με το παιδί

1

5 Επαινέστε τις καλές τακτικές του παιδιού σχετικά με το σχολείο. Δείξτε του τη χαρά σας όταν τα πηγαίνει καλά και δώστε του εναλλακτικές λύσεις σε θέματα που το απασχολούν.

1

6 Προσπαθήστε να είστε περισσότερο υποστηρικτικοί παρά πιεστικοί, ιδιαίτερα με τους εφήβους. Δείξτε στο παιδί ότι είστε κοντά του σε ό,τι σας χρειαστεί. Άλλωστε κάθε παιδί έχει τα δικά του όρια, αντοχές και δυνατότητες.

1

7 Παραμείνετε ήρεμοι και θετικοί. Έτσι θα μπορείτε να αντιμετωπίσετε οποιοδήποτε ζήτημα προκύψει. Ιδιαίτερα οι γονείς των παιδιών που έχουν δεχθεί μπούλινγκ στο σχολείο, πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για ενδεχόμενο φόβο ή και άρνηση του παιδιού. Παραδεχθείτε τον φόβο του και συζητήστε τον. Αντιμετωπίστε τα όλα με ενθάρρυνση και σε συνεργασία με το σχολείο.

1

8 Κρατήστε καλή επαφή με τους εκπαιδευτικούς των παιδιών σας. Ενημερώνετέ τους για ζητήματα που θεωρείτε πως οφείλουν να γνωρίζουν και προσπαθήστε να μαθαίνετε κι εσείς για τη σχολική τους συμπεριφορά. Δώστε στο παιδί σας να καταλάβει πως εσείς και το σχολείο βρίσκεστε εκεί για εκείνο και θα κάνετε το καλύτερο!

1

9 Τέλος, δείχνετε ενδιαφέρον για τις σχολικές δραστηριότητες του παιδιού και προσπαθήστε να είστε παρόντες σε σημαντικά γεγονότα, όπως γιορτές και εθελοντική εργασία. Προωθείτε πάντοτε την επικοινωνία μεταξύ σας από πολύ μικρή ηλικία. Έτσι θα κερδίσετε την εμπιστοσύνη του για τη γεμάτη προκλήσεις εφηβεία. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείτε ένα πολύ θετικό κλίμα, μέσα στο οποίο το παιδί θα αναπτυχθεί ομαλά.

Σχολική προσαρμογή

ΠΗΓΗ: hamogelo.gr (29.06.2011)
ΕΙΚΟΝΑ: bildedelux.blogg.no

Τα ζώα δεν είναι αντικείμενα

Τα ζώα του σπιτιού υποφέρουν από τα «βασανιστήρια» στα οποία τα υποβάλλουν τα παιδιά —συχνά χωρίς να το θέλουν. Γίνονται νευρικά ή ευερέθιστα. Η προειδοποίηση έρχεται από το Πανεπιστήμιο Χάλε της Γερμανίας και συγκεκριμένα από τον καθηγητή Ραλφ Γκάτερμαν, που διεξήγαγε μια έρευνα με εκπληκτικά αποτελέσματα: χαμστεράκια με ταχυπαλμίες, ψάρια τρελά, παπαγαλάκια με κατάθλιψη, γάτοι νευρωτικοί· όλα εξαιτίας του ανυπόφορου συγχρωτισμού τους με παιδιά περίεργα, αδέξια και, κάποτε, σκληρά.

Κι όμως, κατά τον Ιταλό ηθολόγο Ντανίλο Μαϊνάρντι, «τα παιδιά, από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής τους, αισθάνονται μια ισχυρότατη έλξη προς τα ζώα: από την καθαρή προδιάθεση να γνωρίσουν κάτι μέχρι την περιέργεια, τη στοργή και την τρυφερότητα, ακόμη και τη μανία καταστροφής. Πόσες φορές δε συμβαίνει να βλέπουμε ένα παιδί να συνθλίβει ένα μυρμήγκι, να τραβάει τις τρίχες ενός κουνελιού ή την ουρά του σκύλου; Το μυστικό μιας καλής και ήρεμης συμβίωσης παιδιών και ζώων βρίσκεται στον βαθύ, αμοιβαίο σεβασμό».

Γιατί, λοιπόν, τα παιδιά αντιπροσωπεύουν για τα μικρά ζώα του σπιτιού έναν εχθρό που είναι ανάγκη να τον αποφύγουν; Η απάντηση είναι ότι συχνά παραμελείται ένας θεμελιακός κανόνας: όποιος αποφασίζει να πάρει ένα ζώο στο σπίτι του πρέπει να το μεταχειρίζεται ως ζωντανό ον και όχι ως αντικείμενο.

«Μου συμβαίνει σχεδόν κάθε μέρα να βλέπω χαμστεράκια στρεσαρισμένα ή ινδικά χοιρίδια με σπασμένα πόδια», λέει ο δόκτωρ Αμέριο Κρότσε. «Απ’ την άλλη μεριά, η συνήθεια να θεωρούμε ζώα συντροφιάς τα κουνέλια, τα παπάκια, τα χαμστεράκια, όλα ζώα μικροσκοπικά και ανυπεράσπιστα, δείχνει άγνοια και αδιαφορία. Υπενθυμίζουμε πως τα παιδιά από τη φύση τους είναι ζωηρά, κουράζονται γρήγορα και βαριούνται το ζωάκι που τους έφεραν ως παιχνίδι και συντροφιά οι γονείς τους. Μια απρόσεκτη κίνηση μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς πόνους, ακόμη και τον θάνατο, στο άτυχο ζωάκι. Για να μην αναφέρουμε την τρομερή συνήθεια να δένουν με σκοινί τα πόδια του παπιού, να χύνουν ζεστό νερό στη γυάλα των ψαριών, να πετάνε ψηλά το κουνελάκι-νάνο. Αν, ωστόσο, υφίσταται την ταλαιπωρία ένας σκύλος ή ένας γάτος, την πληρώνει και το παιδί, που θα νιώσει στο πετσί του τα δόντια ή τα νύχια του ζώου. Το αποτέλεσμα; Το ζώο θα χαρακτηριστεί κακό και οι γονείς θα το ξεφορτωθούν με κάποιον τρόπο».

Μπορούμε ν’ αποφύγουμε δράματα και επικίνδυνες καταστάσεις για τα ζώα και τα παιδιά; Οι ψυχολόγοι και οι ηθολόγοι είναι πεπεισμένοι ότι η λύση πρέπει να δίνεται από τους γονείς. Οι «φυσικοί δάσκαλοι», όπως τους αποκαλεί ο Ντανίλο Μαϊνάρντι, πρέπει να διευκολύνουν και να ενθαρρύνουν την έμφυτη περιέργεια των παιδιών προς τα ζώα και να τη στρέφουν στον σεβασμό προς τους άλλους. Το να φροντίζει το παιδί ένα κουτάβι, να του μιλάει χαμηλόφωνα, να χαϊδεύει ένα χαμστεράκι με τρυφερότητα, σημαίνει ότι κερδίζει την εμπιστοσύνη του ζώου και δημιουργεί έναν αμοιβαίο δεσμό στοργής, αποτελούμενο από παιχνίδι, ελευθερία και αμοιβαία ανεκτικότητα.

Συμβουλές προς τους γονείς

1 Μην αφήνετε ποτέ μόνα τα παιδιά κάτω των 10 ετών με τον σκύλο του σπιτιού.

2 Μάθετε τα παιδιά να μην πλησιάζουν, να μην αγγίζουν και να μην ενοχλούν άγνωστους σκύλους.

3 Μην υπερτιμάτε το θάρρος των παιδιών στην προσέγγισή τους με ένα ζώο.

4 Προσέχετε πάντα το παιδί όταν κάνει συντροφιά ή παίζει με τα ζώα του σπιτιού.

5 Συγκρατείτε τις πιθανές ζωομανίες (όπως να τραβάει το παιδί τις τρίχες του χάμστερ, να προσπαθεί να το πνίξει, να σφίγγει υπερβολικά το γατάκι, να τραβάει την ουρά ή τα αφτιά του σκύλου, να δένει τα ποδαράκια του χοιριδίου κλπ.) και κάντε παρατηρήσεις στο παιδί για ενδεχόμενη επιθετική συμπεριφορά του.

6 Εξηγήστε στο παιδί τη φύση του ζώου, τις ανάγκες του, τις συνήθειές του. Είναι σημαντικό να μάθει να τις γνωρίζει και να τις σέβεται.

7 Μάθετέ του τι πρέπει να κάνει και τι να μην κάνει, ποιες καταστάσεις είναι επικίνδυνες για το ζώο και πώς πρέπει να του συμπεριφερόμαστε, για να νιώθει πάντα καλά μαζί μας.

Κατοικίδια

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (19.11.2001)

Δια(σ)τροφή στα κυλικεία

Ακατάλληλα και ανθυγιεινά τρόφιμα, γαριδάκια, πίτσες, σοκολάτες, αναψυκτικά —προϊόντα που θεωρούνται περίπου «επικηρυγμένα» από γιατρούς και διατροφολόγους για τη διατροφή των παιδιών— αναμένεται και φέτος, όπως όλα δείχνουν, να παρελάσουν από τα ράφια των σχολικών κυλικείων της χώρας.

Παρ’ ότι ο κατάλογος των ειδών που μπορούν να πωλούν οι διαχειριστές των κυλικείων είναι συγκεκριμένος και σαφής, λίγοι είναι εκείνοι που ακολουθούν πιστά τις υποδείξεις του —κυρίως για λόγους κέρδους: Οι μικροί μαθητές προτιμούν τα νόστιμα παχυντικά σνακ κι έτσι τα υγιεινά απλώς... δεν πουλάνε! Κάθε χρόνο οι ενώσεις καταναλωτών δέχονται πλήθος καταγγελιών, ενώ οι αρμόδιοι ελεγκτικοί φορείς δεν προλαβαίνουν να σημειώνουν παραβάσεις.

Όπως εξηγεί ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κυλικείων, Γιάννης Παυλάκης, οι μαθητές δεν έχουν μάθει να τρέφονται σωστά και δεν πλησιάζουν τα υγιεινά προϊόντα που προβλέπει ο νόμος. «Έτσι, πολλοί διαχειριστές των κυλικείων σταματούν να τα φέρνουν και επιλέγουν τα τρόφιμα που προτιμούν οι μαθητές, ώστε το κυλικείο να έχει κέρδος. Αυτό, ως σύλλογος, το καταγγέλλουμε. Σε έναν τόσο ευαίσθητο επαγγελματικό τομέα, όπως η σίτιση παιδιών, είναι απαράδεκτο να υπάρχουν άνθρωποι που προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν. Πρέπει να ισχύσει το επαγγελματικό περίγραμμα, να υποχρεούται όποιος θέλει ν’ ασχοληθεί μ’ αυτό το επάγγελμα να παρακολουθήσει επιμορφωτικά σεμινάρια. Σ’ όλους τους κλάδους υπάρχουν άνθρωποι που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους, αλλά δε γίνεται να την πληρώνουμε όλοι. Οι υπεύθυνοι επαγγελματίες έχουμε πιστοποιημένους συνεργάτες και τροφοδότες, με ISO και HACCP».

Οι καταναλωτικές οργανώσεις έρχονται να προσθέσουν και μία επιπλέον παράμετρο στο πολυσύνθετο πρόβλημα της λειτουργίας των κυλικείων: εκείνη των ελέγχων, για τους οποίους την ευθύνη έχουν οι ελεγκτές του ΕΦΕΤ και οι επιθεωρητές των νομαρχιών. «Πέρυσι δεχτήκαμε δεκάδες καταγγελίες από συλλόγους γονέων διαφόρων σχολείων. Αυτό θα πει πως οι έλεγχοι δεν είναι επαρκείς», αναφέρει η αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ, Παναγιώτα Καλαποθαράκου. «Απ’ την άλλη, δεν έχουν ευθύνη μόνο οι αρμόδιες αρχές αλλά και οι διευθυντές των σχολείων και οι σύλλογοι γονέων. Ως μητέρα και ενεργό μέλος του συλλόγου στο σχολείο όπου φοιτούν τα παιδιά μου, ποτέ δεν επέτρεψα να διακινηθούν μη νόμιμα προϊόντα».

ΔιατροφήΣχολικό κυλικείο

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (11.09.2010) / Κάτια Αντωνιάδη

Για να πιστέψει το παιδί στον εαυτό του (1)

Από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία

Η υγιής αυτοεκτίμηση είναι η θωράκιση ενός παιδιού απέναντι στις προκλήσεις της ζωής. Τα παιδιά που έχουν καλή ιδέα για τον εαυτό τους αντιμετωπίζουν καλύτερα τις διαμάχες και αντιστέκονται καλύτερα στις αρνητικές πιέσεις. Χαμογελούν περισσότερο και είναι ικανά να χαρούν τη ζωή τους. Τα παιδιά αυτά είναι ρεαλιστές και αισιόδοξοι άνθρωποι.

Αντίθετα, στα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση οι προκλήσεις μπορούν να αποτελέσουν πηγή άγχους και απογοήτευσης. Τα παιδιά που έχουν κακή ιδέα για τον εαυτό τους δυσκολεύονται να βρουν λύσεις στα προβλήματα. Καθώς βασανίζονται από σκέψεις αρνητικής αυτοκριτικής, όπως «Δεν αξίζω» ή «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα σωστά», γίνονται παθητικά ή εμφανίζουν απόσυρση ή κατάθλιψη. Όταν βρίσκονται μπροστά σε μια νέα πρόκληση, η άμεση αντίδραση είναι: «Δεν μπορώ».

Τι είναι η αυτοεκτίμηση

Αυτοεκτίμηση είναι το σύνολο των «πιστεύω» ή των εντυπώσεων που έχουμε για τον εαυτό μας. Ο τρόπος με τον οποίο καθορίζουμε τον εαυτό μας επηρεάζει τις στάσεις και τις συμπεριφορές μας και έχει άμεσο αντίκτυπο στη διαχείριση των συναισθημάτων μας και στις σχέσεις μας.

Το μοντέλο αυτοεκτίμησης που θα αναπτύξει ένα παιδί αρχίζει να διαμορφώνεται πολύ νωρίς στη ζωή. Για παράδειγμα, όταν ένα νήπιο καταφέρει, μετά από δεκάδες ανεπιτυχείς προσπάθειες, να κάνει τούμπα ή να φέρει το κουτάλι στο στόμα του για να φάει, βιώνει ένα αίσθημα εκπλήρωσης, το οποίο ενισχύει την αυτοεκτίμησή του και του διδάσκει τη στάση «Μπορώ να το κάνω».

Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας προσπάθειας-αποτυχίας, νέας προσπάθειας-επιτυχίας, το παιδί αποκτά αντίληψη των ικανοτήτων του, ενώ συγχρόνως δημιουργεί μια εικόνα για τον εαυτό του βάσει των αλληλεπιδράσεων με άλλους ανθρώπους. Η εμπλοκή των γονέων σε αυτό το σημείο είναι θεμελιώδης και οι αντιδράσεις τους μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να αποκτήσει υγιείς αντιλήψεις για τον εαυτό του.

Η αυτοεκτίμηση μπορεί επίσης να οριστεί ως ο συνδυασμός αισθημάτων ικανότητας και αγάπης. Ένα παιδί που ενθουσιάζεται με ένα επίτευγμά του αλλά δε νιώθει ότι το αγαπούν μπορεί τελικά να αισθανθεί χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αντίστοιχα, ένα παιδί που νιώθει ότι το αγαπούν, αλλά δεν πιστεύει ότι έχει ικανότητες, μπορεί επίσης να καταλήξει με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Η υγιής αυτοεκτίμηση είναι αποτέλεσμα μιας σωστής ισορροπίας ανάμεσα στα δύο.

Σημεία υγιούς και μη υγιούς αυτοεκτίμησης

Η αυτοεκτίμηση εμφανίζει διακυμάνσεις καθώς ένα παιδί μεγαλώνει. Το αίσθημα αυτοεκτίμησης αλλάζει συχνά και προσαρμόζεται, καθώς επηρεάζεται από τις νέες εμπειρίες και αντιλήψεις του παιδιού. Οι γονείς θα πρέπει να παρατηρούν και να αντιλαμβάνονται τα σημεία υγιούς και μη υγιούς αυτοεκτίμησης.

Ένα παιδί με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να μη θέλει να δοκιμάσει νέα πράγματα. Συχνά μπορεί να μιλά αρνητικά για τον εαυτό του, λέγοντας για παράδειγμα: «Είμαι χαζός», «Δε θα μάθω ποτέ να το κάνω αυτό» ή «Ποιος ο λόγος; Κανένας δε νοιάζεται για μένα έτσι κι αλλιώς». Το παιδί μπορεί να μην είναι σε θέση να διαχειριστεί την απογοήτευση, να τα παρατά εύκολα ή να περιμένει να αναλάβει κάποιος άλλος τον έλεγχο. Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση τείνουν να ασκούν έντονη κριτική στον εαυτό τους και να απογοητεύονται εύκολα από αυτόν. Βλέπουν τις προσωρινές αποτυχίες ως μόνιμες, δυσβάστακτες καταστάσεις. Το αίσθημα της απαισιοδοξίας κυριαρχεί.

Ένα παιδί με υγιή αυτοεκτίμηση χαίρεται τις επαφές με τους άλλους. Αισθάνεται άνετα στις κοινωνικές συναντήσεις και ευχαριστιέται τόσο τις ομαδικές δραστηριότητες όσο και τις ατομικές ασχολίες. Όταν εμφανίζονται προκλήσεις, είναι σε θέση να προσπαθήσει να βρει λύσεις. Είναι ικανό να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του χωρίς να υποτιμά τους άλλους ή τον εαυτό του. Για παράδειγμα, αντί να πει «Είμαι χαζός», ένα παιδί με υγιή αυτοεκτίμηση θα πει: «Δεν το καταλαβαίνω αυτό». Ξέρει τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του και τις αποδέχεται. Το αίσθημα της αισιοδοξίας κυριαρχεί.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν

Πώς μπορεί ένας γονιός να βοηθήσει να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση του παιδιού του;

1. Προσέχετε τι λέτε

Τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα στα λόγια των γονιών. Θυμηθείτε να επαινείτε το παιδί σας όχι μόνο για τις επιτυχίες αλλά και για την προσπάθειά του —και να είστε ειλικρινείς. Αν, για παράδειγμα, δεν κατάφερε να μπει στην ομάδα του μπάσκετ, αποφύγετε να πείτε: «Προσπάθησε ξανά και θα τα καταφέρεις». Είναι καλύτερα να πείτε: «Δεν πειράζει, είμαι πολύ περήφανος για την προσπάθεια που έκανες». Ανταμείψτε την ολοκληρωμένη προσπάθεια αντί για το αποτέλεσμα.

2. Δώστε το καλό παράδειγμα

Αν είστε υπερβολικά σκληροί με τον εαυτό σας και απαισιόδοξοι όσον αφορά τις ικανότητες και τις αδυναμίες σας, το παιδί θα σας αντιγράψει. Καλλιεργήστε την αυτοεκτίμησή σας και το παιδί θα έχει ένα σπουδαίο πρότυπο να ακολουθήσει.

3. Εντοπίστε και αλλάξτε τις λανθασμένες αντιλήψεις του παιδιού σας

Είναι σημαντικό να εντοπίσουν οι γονείς τις λανθασμένες αντιλήψεις που έχει το παιδί για τον εαυτό του, οι οποίες μπορεί να αφορούν την τελειότητα, την ελκυστικότητα, τις ικανότητες ή οτιδήποτε άλλο. Οι λανθασμένες αντιλήψεις μπορεί να ριζώσουν και να γίνουν πραγματικότητα για το παιδί. Για παράδειγμα, ένα παιδί που τα πάει καλά στο σχολείο, αλλά δυσκολεύεται με τα μαθηματικά, μπορεί να πει: «Είμαι κακός μαθητής». Η αντίληψη αυτή δεν είναι απλά μια λανθασμένη γενίκευση, είναι μια θεώρηση που μπορεί να καταστήσει το παιδί επιρρεπές στην αποτυχία. Ενθαρρύνετέ το να δει την κατάσταση στις πραγματικές της διαστάσεις. Μια χρήσιμη απάντηση θα ήταν: «Είσαι καλός μαθητής. Τα πας πολύ καλά στο σχολείο. Τα μαθηματικά είναι απλά ένα μάθημα στο οποίο θα πρέπει να αφιερώσεις περισσότερο χρόνο. Θα σε βοηθήσω κι εγώ».

4. Να είστε αυθόρμητοι και τρυφεροί με το παιδί

Η αγάπη σας θα ενισχύσει πάρα πολύ την αυτοεκτίμησή του. Αγκαλιάστε το παιδί σας. Πείτε του ότι είστε περήφανοι γι’ αυτό. Επιβραβεύετέ το συχνά, και με ειλικρίνεια, χωρίς να το παρακάνετε. Τα παιδιά καταλαβαίνουν αμέσως πότε κάτι λέγεται από την καρδιά.

5. Κάντε θετικά, δίκαια σχόλια

Αν πείτε στο παιδί «Αντιδράς πάντα σαν τρελός», αυτό θα αρχίσει να πιστεύει ότι δεν ξέρει να ελέγξει τα ξεσπάσματά του. Είναι καλύτερα να του πείτε: «Θύμωσες πολύ με τον αδερφό σου, αλλά εκτιμώ το ότι δεν τον έβρισες και δεν τον χτύπησες». Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζετε τα αισθήματα του παιδιού, ενθαρρύνοντάς το συγχρόνως να κάνει σωστή επιλογή στη συμπεριφορά του την επόμενη φορά.

6. Δημιουργήστε ένα ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον

Ένα παιδί που δεν αισθάνεται ασφαλές ή που δέχεται κακοποίηση στο ίδιο του το σπίτι, μέσα από αρνητικές συμπεριφορές και σχόλια, θα υποφέρει πάρα πολύ από αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης. Ένα παιδί που εκτίθεται σε συνεχείς τσακωμούς των γονιών του μπορεί να αναπτύξει κατάθλιψη και απόσυρση. Θυμηθείτε ότι πρέπει πάντοτε να σέβεστε το παιδί σας.

7. Κάντε το σπίτι σας έναν παράδεισο ασφάλειας για την οικογένειά σας

Έχετε πάντα τον νου σας για σημάδια κακοποίησης από άλλους, για προβλήματα στο σχολείο ή για προβλήματα με συνομηλίκους, καθώς και για άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας. Αντιμετωπίστε όλα αυτά τα θέματα με ευαισθησία αλλά και με αμεσότητα.

8. Βοηθήστε το παιδί σας να έχει εποικοδομητικές εμπειρίες

Οι δραστηριότητες που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης. Για παράδειγμα, αν ένα μεγαλύτερο παιδί βοηθά ένα μικρότερο να μάθει να διαβάζει, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι θαυματουργά και για τα δύο παιδιά.

Ζητήστε τη βοήθεια ειδικού

Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, ζητήστε βοήθεια από ειδικό. Οι οικογενειακοί σύμβουλοι και οι παιδοψυχολόγοι μπορούν να εργαστούν με το παιδί για να ανακαλύψουν τι είναι αυτό που το εμποδίζει να έχει καλή ιδέα για τον εαυτό του. Η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να το βοηθήσει να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπει τον εαυτό του και τον κόσμο. Θα του επιτρέψει να δει πιο ρεαλιστικά τον εαυτό του και να αποδεχτεί ποιο είναι στην πραγματικότητα.

Με λίγη βοήθεια κάθε παιδί μπορεί να αναπτύξει υγιή αυτοεκτίμηση και να έχει μια πιο ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή.

Για να πιστέψει το παιδί στον εαυτό του (1) Για να πιστέψει το παιδί στον εαυτό του (2)

Ψυχική υγεία

ΠΗΓΗ: e-child.gr

Σχολικά κυλικεία

Από το Υπουργείο Υγείας

Κατάλογος των προϊόντων που επιτρέπεται να διαθέτουν τα κυλικεία των δημοτικών σχολείων:

1 Σάντουιτς/τοστ τυποποιημένα, με ψωμί ολικής αλέσεως ή λευκό. Συνιστάται ολικής αλέσεως με τυρί ή και γαλοπούλα. Από τα λαχανικά επιτρέπεται η προσθήκη ντομάτας, χωρίς μαγιονέζα. Δε συνιστάται η προσθήκη βούτυρου ή μαργαρίνης (αν προστεθεί μαργαρίνη, η περιεκτικότητά της σε trans λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων).

2 Απλά αρτοσκευάσματα, όπως φρυγανιές, αρτίδια, φραντζολάκια, σησαμένια κουλούρια, παξιμάδια ή κριτσίνια, σε ατομική συσκευασία (έως 50 g.) Αν περιέχονται λιπαρές ουσίες, τα trans λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 2% των ολικών λιπιδίων.

3 Διάφορα αρτοσκευάσματα. Από την κατηγορία αυτή επιτρέπονται μόνο τα παρακάτω:

Σταφιδόψωμο, μουστοκούλουρα και μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60 g.). Ειδικά για τα μπισκότα πρέπει η περιεκτικότητα σε trans λιπαρά να μην υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων. Επίσης, ανά 100 g προϊόντος, η ζάχαρη και τα ολικά λιπαρά δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 10 g., τα κορεσμένα λιπαρά τα 5 g., το νάτριο (αλάτι) τα 0,5 g.

Τυρόπιτα/σπανακόπιτα (βάρους έως 200 g.) με τυρί φέτα ή κασέρι.

4 Γιαούρτι «παντός τύπου», χωρίς συνθετικές γλυκαντικές ουσίες. Συνιστάται γιαούρτι χαμηλό σε λιπαρά.

5 Φρέσκα φρούτα (μήλα, αχλάδια), καλά πλυμένα και σε ατομική συσκευασία.

6 Ξηρά φρούτα (σύκα, δαμάσκηνα, βερίκοκα χωρίς κουκούτσι) σε ατομική συσκευασία (έως 50g).

7 Γάλα χαμηλό σε λιπαρά, γάλα πλήρες και γάλα με κακάο χωρίς συνθετικές γλυκαντικές ουσίες. Σε ατομική συσκευασία (έως 250 ml το γάλα με κακάο, έως 330 ml το σκέτο γάλα). Συνιστάται γάλα χαμηλό σε λιπαρά.

8 Ρυζόγαλο απλό, κρέμα απλή (χωρίς προσθήκη άλλων συστατικών και έως 150ml).

9 Φυσικοί χυμοί φρούτων (100% χυμός), χωρίς πρόσθετη ζάχαρη, σε ατομική συσκευασία (έως 330 ml).

1

0 Εμφιαλωμένο νερό του 0,5 λίτρου.

1

1 Καφές και αφεψήματα (μόνο για το προσωπικό).

Έλεγχος

1 Τα προαναφερόμενα είδη μπορούν να διατίθενται όλα ή τμηματικά, κατά την κρίση των υπεύθυνων οργάνων, για την καλή λειτουργία των σχολικών κυλικείων.

2 Απαγορεύεται αυστηρά η διάθεση άλλων μη προβλεπόμενων από την παρούσα προϊόντων.

3 Περιοδικοί έλεγχοι θα γίνονται σε όλα ανεξαιρέτως τα κυλικεία και σε όλους τους χώρους εστίασης δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων, σύμφωνα πάντα με την ισχύουσα υγειονομική νομοθεσία.

ΔιατροφήΣχολικό κυλικείο

ΠΗΓΗ: Υγειονομική Διάταξη 93828/31.07.2006

Παιχνίδια για κάθε ηλικία (1)

Από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία

Ο κατάλογος που ακολουθεί περιέχει τα παιχνίδια που προτείνει η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία για κάθε ηλικία. Έχετε κατά νου τις συστάσεις αυτές όταν αγοράζετε παιχνίδια, αλλά να θυμάστε ότι δεν είναι παρά μόνο γενικές οδηγίες. Κάθε παιδί, άλλωστε, διαφέρει από τα άλλα και αυτό που είναι καλό για το ένα μπορεί να μην είναι κατάλληλο για τις ικανότητες και τις ανάγκες ενός άλλου. Καλό είναι να αγοράζετε παιχνίδια που ταιριάζουν στις ικανότητες του παιδιού σας.

Βρέφη (0–1 έτους)

Επιλέξτε ελαφρά παιχνίδια με ζωντανά χρώματα που έλκουν το βλέμμα, την ακοή και την αφή του παιδιού:

• Βιβλία με μεγάλες εικόνες από ύφασμα, πλαστικό ή πεπιεσμένο χαρτί.
• Μεγάλα ξύλινα ή πλαστικά κομμάτια.
• Δοχεία και κύπελλα.
• Κουδουνίστρες.
• Μαλακά ζωάκια, κούκλες ή μπάλες (να μπορούν να πλυθούν).
• Φωτεινά, κινούμενα αντικείμενα, τα οποία δεν μπορεί να φτάσει το μωρό.
• Πίνακες δραστηριοτήτων.
• Παιχνίδια που επιπλέουν στο μπάνιο.
• Παιχνίδια που όταν το μωρό τα πιέζει βγάζουν ήχο.

Νήπια (1–2 ετών)

Τα παιχνίδια θα πρέπει να είναι ασφαλή και ικανά να αντέξουν την περιέργεια του νηπίου χωρίς να διαλυθούν:

• Βιβλία με μεγάλες εικόνες από ύφασμα, πλαστικό ή πεπιεσμένο χαρτί.
• Κούκλες γερής κατασκευής.
• Αυτοκινητάκια.
• Μουσικές πλατφόρμες.
• Κομμάτια που μπαίνουν το ένα μέσα στο άλλο.
• Παιχνίδια που τα παιδιά σπρώχνουν και τραβούν (όχι με μακριά κορδόνια).
• Παιχνίδια που σχηματίζουν στοίβες.
• Παιχνίδια-τηλέφωνα (χωρίς καλώδια).

Παιδιά προσχολικής ηλικίας (2–5 ετών)

Τα παιχνίδια γι’ αυτή την ηλικιακή ομάδα μπορούν να είναι δημιουργικά ή να μιμούνται τις δραστηριότητες των γονιών και των μεγαλύτερων παιδιών:

• Βιβλία (σύντομες ιστορίες ή ιστορίες δράσης).
• Μαυροπίνακας και κιμωλία.
• Τουβλάκια.
• Μπογιές, μη τοξικές δαχτυλομπογιές, πηλός.
• Παιχνίδια που αποτελούνται από ένα σφυρί και μια επιφάνεια όπου το παιδί εφαρμόζει κομμάτια.
• Παιχνίδια οικοκυρικών.
• Παιχνίδια εξωτερικού χώρου: κουτί με άμμο (με καπάκι), τσουλήθρα, κούνια, σπιτάκι.
• Παιχνίδια-μεταφορικά μέσα.
• Κασετόφωνο ή μαγνητόφωνο.
• Απλά παζλ με μεγάλα κομμάτια.
• Ρούχα μεταμφίεσης.
• Παιχνίδια-σκεύη κουζίνας.

Παιδιά 5–9 ετών

Τα παιχνίδια θα πρέπει να βοηθούν το παιδί να αναπτύξει νέες επιδεξιότητες και τη δημιουργικότητά του:

• Ψαλίδια με αμβλυμμένες άκρες, σετ ραπτικής.
• Παιχνίδια με κάρτες.
• Βαλιτσάκια γιατρού και νοσοκόμας.
• Μαριονέτες.
• Μπάλες.
• Ποδήλατο με κράνος.
• Πατίνια με προστατευτικό εξοπλισμό.
• Αεροπλάνα.
• Ηλεκτρικά τρένα.
• Κούκλες από χαρτί.
• Σχοινάκι.
• Αθλητικός εξοπλισμός.
• Επιτραπέζια παιχνίδια.

Αγόρια και κορίτσια 10–14 ετών

Ιδανικά γι’ αυτές τις ηλικίες είναι τα διάφορα χόμπι και οι επιστημονικές ενασχολήσεις:

• Παιχνίδια στους υπολογιστές.
• Ραπτική, πλέξιμο, κέντημα.
• Μικροσκόπια, τηλεσκόπια.
• Επιτραπέζια παιχνίδια.
• Αθλητικός εξοπλισμός.
• Συλλογές.

Παιχνίδια για κάθε ηλικία (1) Παιχνίδια για κάθε ηλικία (2)

Παιχνίδι

ΠΗΓΗ: e-child.gr

Όχι κινητά στο σχολείο

Από το Υπουργείο Παιδείας (2006)

Για την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων σχετικά με τη χρήση κινητών τηλεφώνων από μαθητές και εκπαιδευτικούς στον χώρο του σχολείου αποφασίζουμε:

1 Οι μαθητές δεν επιτρέπεται να έχουν στην κατοχή τους κινητά τηλέφωνα εντός του σχολικού χώρου. Στην εξαιρετική περίπτωση που ο μαθητής έχει στην κατοχή του κινητό τηλέφωνο υποχρεούται, καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του εντός του σχολικού χώρου, να το έχει εκτός λειτουργίας και μέσα στην τσάντα του. Κάθε παρέκκλιση αποτελεί αντικείμενο παιδαγωγικού ελέγχου.

2 Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν κατά την ώρα της διδασκαλίας να έχουν θέσει εκτός λειτουργίας τα κινητά τους τηλέφωνα. Παράλειψη του ανωτέρω καθήκοντος αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα.

Η εγκύκλιος του 2018

Σχολική λειτουργία

ΠΗΓΗ: Εγκύκλιος Γ2/132328/07.12.2006

Αυτοεκτίμηση, ένα πολύτιμο δώρο

Της Βικτωρίας Πρεκατέ

Εκπαιδευτικός, ψυχολόγος, συγγραφέας, πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού σωματείου «Μέντορας για την Παιδική Προστασία και Ευημερία», www.mentoras.org

Η υψηλή αυτοεκτίμηση είναι το πιο απαραίτητο εργαλείο αλλά και το πιο σημαντικό δώρο που μπορούν να δώσουν οι γονείς στα παιδιά τους —ίσως ακόμη πιο σημαντικό κι από μια καλή ακαδημαϊκή μόρφωση. Χωρίς αυτοεκτίμηση ακόμη κι η καλύτερη σχολική εκπαίδευση δε θα αποδώσει καρπούς.

Η αυτοεκτίμηση είναι ένα σημαντικότατο ψυχικό εφόδιο που θα συνοδεύσει το παιδί σε όλη του τη ζωή και ίσως το πιο σημαντικό συστατικό της ευτυχίας. Η αγάπη που έχουν για τον εαυτό τους θα επηρεάσει το αν θα επιλέξουν να κάνουν μια δουλειά που αγαπούν, το αν θα παντρευτούν κάποιον που τους φέρεται σωστά, το αν θα φροντίσουν τα παιδιά τους αργότερα, το αν θα κάνουν κατάχρηση βλαβερών για την υγεία τους ουσιών, το αν θα κερδίσουν χρήματα με την αξία τους, το αν θα είναι ευτυχισμένα, ακόμη και το αν θα παρουσιάσουν ψυχοσωματικές ασθένειες.

Τρόποι που δομούν την αυτοεκτίμηση των παιδιών

1 Επαινείτε το παιδί για το παραμικρό καλό που κάνει. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Είμαι ικανός και άξιος! Μπορώ!»

2 Ακούστε το παιδί σας προσεκτικά και συζητήστε μαζί του. Κάντε του ανοιχτές ερωτήσεις όπως: «Πώς πέρασες στο σχολείο;». Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Αυτά που νιώθω και σκέφτομαι είναι σημαντικά! Οι άλλοι με ακούν!»

3 Αφιερώστε «ποιοτικό χρόνο» στο παιδί σας, κατά τον οποίο η προσοχή σας είναι αδιάσπαστα αφιερωμένη σ’ αυτό. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Μου αξίζει να με προσέχουν! Οι άλλοι ενδιαφέρονται για μένα!»

4 Οι αγκαλιές, η ζεστασιά, τα χαϊδευτικά ονόματα είναι πολύ σημαντικά για να νιώσει το παιδί σας ότι είναι καλοδεχούμενο κι ότι το αγαπούν. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Οι άλλοι με θέλουν για παρέα! Ο κόσμος με συμπαθεί!»

5 Αποδεχτείτε το παιδί σας όπως είναι, με τις μοναδικές του ικανότητες, τα δικά του ταλέντα, τις δικές του προτιμήσεις. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Είμαι μοναδικός! Είμαι καλός έτσι όπως είμαι!»

6 Προσφέρετε αγάπη δίχως όρους. Η αγάπη πρέπει να προσφέρεται στο παιδί γι’ αυτό που είναι κι όχι γι’ αυτά που κάνει. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Είμαι αξιαγάπητος!»

7 Πειθαρχία. Η επιβολή κανόνων, ορίων και λογικών ποινών στο παιδί (αφαίρεση προνομίων, χωρίς ξύλο ή εξευτελισμούς) αυξάνει την αυτοεκτίμησή του. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Μου αξίζει αγάπη, ακόμη κι όταν κάνω λάθη!»

8 Ποτέ μην προσβάλλετε το παιδί μπροστά σε άλλους και ποτέ μην το αποκαλείτε με υποτιμητικά ονόματα. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Τα καταφέρνω καλά στη ζωή!»

9 Υπομονή. Το παιδί χρειάζεται τον χρόνο του για να μάθει. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Το να κάνω λάθη είναι φυσιολογικό! Έτσι μαθαίνω και προοδεύω!»

1

0 Δώστε στο παιδί σας ευκαιρίες να αναλάβει πρωτοβουλίες και ευθύνη, να δημιουργήσει μόνο του, δώστε του την ευκαιρία να πετύχει. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Μπορώ να τα καταφέρω! Έχω θάρρος!»

1

1 Ενθαρρύνετε την υγιεινή ζωή με καθαριότητα, άσκηση και σωστή διατροφή. Βοηθήστε το να ντύνεται με τρόπο που να νιώθει ελκυστικό, ώστε να έχει θετική εικόνα για την εμφάνισή του. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Είμαι όμορφος/όμορφη!»

1

2 Μη μεταχειρίζεστε τα αδέρφια με διακρίσεις και μη συγκρίνετε το ένα παιδί με το άλλο. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Δε χρειάζεται να γίνω σαν κάποιον άλλο, αλλά να γίνω ο καλύτερος εαυτός μου!»

1

3 Μην τρομάζετε το παιδί με καταστροφικά σενάρια για το μέλλον. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Είμαι ασφαλής! Έχω πάντα προστασία στη ζωή μου!»

1

4 Φροντίστε να έχει κοινωνική ζωή, διασκέδαση και φίλους που του φέρονται καλά. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «Έχω καλούς φίλους! Τα άλλα παιδιά με θέλουν!»

Μια σχετική συζήτηση με τα παιδιά μπορεί να ξεκινήσει και από σχετική ανάρτηση στο παιδικό μου ιστολόγιο

Ψυχική υγεία

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (09.12.2008)

Οι νταήδες των σχολείων

Της Μαρίας-Αδαμαντίας Μαλλιαρού

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, επιμελήτρια Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία»

Στα μεγάλα σχολεία των Αθηνών εμφανίζεται το φαινόμενο του μπούλινγκ. Δηλαδή μεμονωμένα παιδιά ή ομάδες παιδιών «βάζουν στο μάτι» κάποιον συμμαθητή τους και του κάνουν τον βίο αβίωτο, δέρνοντάς τον, απειλώντας τον, ληστεύοντας το χαρτζιλίκι του ή βασανίζοντάς τον με παρατσούκλια, συκοφαντώντας τον με ψεύτικες διαδόσεις, αμφισβητώντας τον ανδρισμό του κλπ. Το θύμα συνήθως δε μαρτυράει στους γονείς ή τους δασκάλους του όσα συμβαίνουν, διότι οι θύτες του τον απειλούν ότι αν μιλήσει «θα ’χει κακά ξεμπερδέματα». Οι συμμαθητές συνήθως δεν κάνουν τίποτε για να βοηθήσουν τα θύματα, διότι αισθάνονται ότι δεν έχουν καμιά δουλειά να αναμιχθούν.

Bully σημαίνει φοβερίζω, παλικαρεύομαι· bullies είναι οι παλικαράδες. Ως μπούλινγκ ανάμεσα σε μαθητές ορίζεται επιστημονικά η «σκόπιμη, απρόκλητη κατάχρηση δύναμης από ένα ή περισσότερα παιδιά με σκοπό την πρόκληση πόνου ή στενοχώριας σε άλλο παιδί σε επαναλαμβανόμενες ευκαιρίες».

Τα θύματα

Το μπούλινγκ θεωρείται διεθνώς μέρος της παιδικής κακοποίησης (κακοποίηση του μαθητή από κάποιον ή κάποιους συμμαθητές του). Οι μαθητές-θύματα, λόγω της μεγάλης πίεσης που υφίστανται, υποφέρουν από ένα ευρύ φάσμα ψυχολογικών, ψυχοσωματικών και συμπεριφοριολογικών συμπτωμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται το άγχος, η ανασφάλεια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, οι διαταραχές ύπνου, η ενούρηση, αισθήματα λύπης, οι συχνοί πονοκέφαλοι και τα κοιλιακά άλγη. Φαίνεται ότι τα παιδιά αυτά είναι συχνά καταθλιπτικά και απουσιάζουν αδικαιολόγητα από το σχολείο.

Παρά τις προσπάθειες των σχολείων να πάρουν προληπτικά μέτρα ή να σταματήσουν τέτοιου είδους συμπεριφορές, το μπούλινγκ συμβαίνει σε όλο τον κόσμο. Η εβδομαδιαία επίπτωσή του στην Αυστραλία εκτιμάται ότι είναι 1 στα 6 παιδιά σε κάθε τάξη. Στην Αγγλία το ποσοστό του μπούλινγκ ανάμεσα σε μαθητές 12–16 ετών φθάνει και το 20%.

Οι θύτες

Το φαινόμενο μπούλινγκ στα σχολεία έχει βρεθεί ότι μειώνεται με την ηλικία και ότι είναι συχνότερο μεταξύ των αγοριών. Οι bullies, δηλαδή οι θύτες, παρουσιάζουν και αυτοί έντονα ψυχοσωματικά προβλήματα. Φαίνεται ότι απεχθάνονται το σχολείο και εμπλέκονται σε συμπεριφορές που επιβαρύνουν την υγεία τους, όπως το κάπνισμα και το αλκοόλ. Σύμφωνα με τη θεωρία της προβληματικής συμπεριφοράς, το μπούλινγκ μπορεί να είναι το ένα από ένα σύνολο προβλημάτων συμπεριφοράς που έχει ένας έφηβος. Είναι ένα στοιχείο αντικοινωνικής και παραβατικής συμπεριφοράς, που διατηρείται σταθερό στον χρόνο.

Αντιμετώπιση

Στα σχολεία πρέπει να ενταθεί η επαγρύπνηση των εκπαιδευτικών, ώστε να προλαμβάνουν τέτοια φαινόμενα. Χρειάζονται μελέτες πολιτικής και στρατηγικών που θα μειώσουν αυτά τα φαινόμενα αποτελεσματικά. Ένα θετικό σχολικό περιβάλλον πρέπει να ενισχύει τις υγιείς συμπεριφορές και φαίνεται ότι το μπούλινγκ και οι συνέπειές του μπορούν να μειωθούν όταν το σχολείο δεν το ανέχεται. Επιστρατεύοντας τη βοήθεια των μαθητών που δεν εμπλέκονται, μπορεί να μειωθεί η ανοχή σε αυτό και να αλλάξει η συνηθισμένη στάση απέναντί του.

Η Judith Dawkins, η οποία έχει ασχοληθεί πολύ με το φαινόμενο, αναφέρει σε ένα άρθρο της: «Το να αγνοεί κανείς το μπούλινγκ είναι σαν να καταδικάζει το παιδί σε δυστυχία τώρα και ίσως, επίσης, και στην υπόλοιπη ζωή του».

Σχολική βία

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (30.01.2001)

Αντιμετωπίζοντας την τηλεόραση

Της Χρυσάνθης Κολύβα

Κλινική ψυχολόγος, στέλεχος Κέντρου Πρόληψης ΠΥΞΙΔΑ

1 Μην μπαίνετε σε παιχνίδι ανταγωνισμού με την τηλεόραση· το πιο πιθανό είναι ότι θα το χάσετε. Προτείνετε στα παιδιά εναλλακτικούς τρόπους ψυχαγωγίας όπου περιστασιακά θα συμμετέχει όλη η οικογένεια.

2 Αποφύγετε το κήρυγμα, προτιμήστε τη συζήτηση: μιλήστε με τα παιδιά για τα προγράμματα που παρακολουθούν, συζητήστε για τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Προσπαθήστε να τους εξηγήσετε ότι τα πράγματα δε συμβαίνουν μόνο με τον τρόπο που τα παρουσιάζει η τηλεόραση.

3 Μειώστε τις ώρες που βλέπουν τηλεόραση μόνα τους τα παιδιά.

4 Αν δεν μπορείτε να τα αποτρέψετε από κάποια τηλεοπτικά προγράμματα, παρακολουθήστε τα μαζί τους και συζητήστε για τα μηνύματα που περνάνε μέσα από αυτά.

5 Φτιάξτε μαζί με τα παιδιά ένα καθημερινό πρόγραμμα τηλεθέασης. Το πρόγραμμα θα πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες όλης της οικογένειας. Η τηλεόραση δε θα πρέπει σε καμιά περίπτωση να αφαιρεί χρόνο από τη σχολική μελέτη, το παιχνίδι και την επικοινωνία.

6 Προσέξτε τις δικές σας τηλεσυνήθειες. Τα παιδιά συνήθως ακολουθούν το παράδειγμα των γονέων, ακόμη και στη σχέση τους με την τηλεόραση.

7 Μη στερείτε την τηλεόραση από τα παιδιά ως τιμωρία· την κάνει να φαίνεται σημαντικότερη στα μάτια τους.

8 Η τηλεόραση πρέπει να ανοίγει και να κλείνει για συγκεκριμένους λόγους. Μια τηλεόραση ανοιχτή όλη την ημέρα κουράζει, χωρίς αυτό να γίνεται άμεσα αντιληπτό, και δεν μπορεί να είναι ελεγχόμενη.

9 Η οικογενειακή θαλπωρή δεν πρέπει να συνδέεται μόνο με την τηλεόραση. Εμπλουτίστε την οικογενειακή ζωή με ποικίλες δραστηριότητες (μαγειρική, επιτραπέζια, παιχνίδι, κινηματογράφο, εκδρομές).

1

0 Μην αφορίζετε την τηλεόραση. Αφού είναι μέσα στη ζωή μας, προσπαθήστε καλύτερα να αναζητήσετε και να αξιοποιήσετε τα θετικά της στοιχεία.

Αποφεύγοντας τις τηλεοπτικές παγίδες 1. Αντιμετωπίζοντας την τηλεόραση 2. Αντιμετωπίζοντας τις διαφημίσεις 3. Παιδιά και δελτία ειδήσεων

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (09.01.2007)

Σχολεία χωρίς φαντασία

Του Ευγένιου Τριβιζά

Συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, καθηγητής Εγκληματολογίας στο πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στην Αγγλία

Η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας και η καλλιέργεια της φαντασίας είναι από τις πλέον παραμελημένες πλευρές των σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων, τα οποία αντί να εμπνέουν και να δίνουν φτερά, συνθλίβουν και καταθλίβουν τα παιδιά με τη δυσανάλογη έμφαση στη συσσώρευση γνώσεων. Είναι κοντόφθαλμο —γράφει ο Τζον Γούτσον— τα σχολεία να παραγεμίζουν τα παιδιά σαν γαλοπούλες με στείρες γνώσεις, ενώ αφήνουν τη φαντασία τους να λιμοκτονεί.

Τα παιδιά εισέρχονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές ή απονεκρωμένες. Όταν επισκέπτομαι σχολεία, με εντυπωσιάζει η ευρηματικότητα των νηπίων. Βλέπω λίγα χρόνια αργότερα τα ίδια παιδιά να έχουν χάσει αυτή τη μαγική σπίθα, κουρασμένα και αγχωμένα να φέρονται σαν ρομπότ ή πιόνια.

Μαθαίνουμε να υπηρετούμε την πραγματικότητα, ενώ θα έπρεπε να μαθαίνουμε να την ξεπερνάμε. Την πρόοδο δεν την πυροδοτεί η γνώση αλλά η φαντασία.

Εκπαίδευση

ΠΗΓΗ: Το Βήμα (28.09.2008)

Το παιχνίδι μεγαλώνει γερά παιδιά

Συνέντευξη με την Ελένη Λαζαράτου

Επίκουρη καθηγήτρια παιδοψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

— Τι ρόλο παίζει το παιχνίδι στη ζωή ενός παιδιού;

— Το παιχνίδι είναι ευχαρίστηση, είναι δημιουργικότητα, στηρίζεται στη φαντασία και είναι απαραίτητο για την ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας. Το να παίζεις είναι μια εμπειρία παραγωγική, το να παίζεις σημαίνει να συγκεντρώνεις τα στοιχεία από τον εξωτερικό κόσμο και να τα θέτεις στην υπηρεσία του εσωτερικού σου κόσμου. Το παιδί πρέπει να τα χρησιμοποιεί, να τα συνδέει, να τα επενδύει με έναν τέτοιο τρόπο που να παίρνει ευχαρίστηση, και αυτό είναι κάτι δομικό για την προσωπικότητά του.

— Μπορεί ένα παιχνίδι να... απειλήσει την ψυχή ενός παιδιού; Τι πρέπει να προσέχει κάποιος πριν αγοράσει ένα παιχνίδι;

— Τα παιχνίδια που απορροφούν όλη την ψυχική ενέργεια ενός παιδιού είναι επικίνδυνα. Όταν, δηλαδή, δε μένει στο παιδί χώρος για κάτι άλλο. Αυτά είναι παιχνίδια που μπορεί να γίνουν επαναληπτικά και καταναγκαστικά. Για παράδειγμα, ένα επιθετικό παιχνίδι βεβαίως επιτρέπεται, γιατί το παιδί κάνει αποφόρτιση ορισμένων φυσικών αναγκών (π.χ. κινητικότητα), αλλά κάνει κακό όταν παίζει μόνο μ’ αυτό και όλη του η ενέργεια απορροφάται από αυτό.

Όταν διαλέγει κάποιος ένα παιχνίδι θα πρέπει να σκεφτεί την ηλικία και το νοητικό επίπεδο του παιδιού για το οποίο προορίζεται. Καλό είναι ένα παιχνίδι με το οποίο το παιδί παίζει πραγματικά, χτίζει, ταιριάζει, δημιουργεί, φτιάχνει κάτι με ένα υλικό καλής ποιότητας και με ευχάριστα χρώματα. Καλό είναι ένα παιχνίδι που του κεντρίζει το ενδιαφέρον και το παιδί φτάνει στο τέλος, δεν το παρατάει στη μέση. Ένα παιχνίδι που το παιδί καταλαβαίνει τη χρησιμότητά του και το προσέχει.

Το παιχνίδι για μας τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας είναι τρόπος έκφρασης της ψυχικής λειτουργίας ενός παιδιού, μέσα από τον οποίο μπορούμε να δούμε τις ψυχικές συγκρούσεις του, την επιθετικότητα, τη ζήλια, τα αισθήματα ενοχής, τις διεκδικήσεις του. Μπορούμε έτσι να πούμε ότι υπάρχει μια συμβολική σημασία του παιχνιδιού που αποκαλύπτει τις εσωτερικές συγκρούσεις του παιδιού. Κι αυτό γίνεται με μια προσεκτική παρατήρηση του περιεχομένου του παιχνιδιού, του τρόπου με τον οποίο παίζει το παιδί και των συναισθημάτων με τα οποία το συνοδεύει.

— Τουλάχιστον στις μεγάλες πόλεις τα ομαδικά παιχνίδια έχουν δώσει τη θέση τους στα ατομικά-μοναχικά. Τι επιπτώσεις έχει αυτό;

— Χάνεται το να μοιράζεσαι την ευχαρίστηση με τους άλλους, όπως και ένα κομμάτι εκμάθησης και μίμησης, καθώς μαθαίνεις από τον άλλο όταν μιμείσαι κάτι. Χάνεται, επίσης, το αίσθημα τού να ανήκεις σε μια ομάδα, που είναι πολύ βασικό, διότι το να ανήκεις σημαίνει ότι αποδέχεσαι κάποιους κανόνες για να είσαι σε αυτή την ομάδα. Κανόνες που οργανώνουν τις σχέσεις μέσα στην ομάδα και αναδεικνύουν τους ρόλους.

— Λένε πως η υπερβολική προσφορά παιχνιδιών στα παιδιά τούς στερεί την πραγματική ευχαρίστηση.

— Η υπερβολική προσφορά σταματάει την επιθυμία. Το πιο ωραίο είναι να επιθυμείς κάτι, να ζήσεις με την επιθυμία για κάποιο διάστημα και μετά να έρθει η εκπλήρωση. Το να περιμένεις τον Άγιο Βασίλη είναι το να περιμένεις να εκπληρωθεί η επιθυμία σου. Αυτό είναι το πιο σημαντικό: η αναμονή. Όταν το παιδί έχει ό,τι θέλει αμέσως, την άλλη στιγμή το παρατάει, δεν αντιπροσωπεύει κάτι γι’ αυτό.

Παιχνίδι

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (20.12.2005) / Χριστίνα Παπασταθοπούλου, Μαρία Δέδε