Της Αλεξάνδρας Καππάτου
Ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος, συγγραφέας, akappatou.gr
Είναι κοινά παραδεκτό ότι στην οικογένεια αρχίζει και τελειώνει η διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών. Μέσα σ’ αυτή θα πρέπει να αναζητήσουμε τη ρίζα τυχόν προβλημάτων συμπεριφοράς. Καθοριστικός, μάλιστα, θεωρείται ο ρόλος της τα πρώτα εφτά χρόνια της ζωής του παιδιού, γιατί είναι η ηλικία που μπαίνουν τα θεμέλια της προσωπικότητας και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη μελλοντική ιδιοσυγκρασία του.
Τα στοιχεία που θα κληρονομήσει από τους γονείς του, καθώς επίσης και οι συνθήκες μέσα στις οποίες θα μεγαλώσει (η διαπαιδαγώγησή του, το περιβάλλον, οι φίλοι κλπ.), θα ορίσουν στο μέλλον τη συμπεριφορά του ως ενήλικος.
Ο παιδικός ψυχισμός είναι σε συνεχή ανάπτυξη. Αν ένα παιδί βιώσει ένα πολύ δυσάρεστο γεγονός στη μικρή του ηλικία, αυτό μπορεί να το σημαδέψει, να αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή του και να επηρεάσει την εξελικτική του πορεία.
Γεγονότα που μπορεί να επηρεάσουν τη συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού
- Ο πρώιμος αποχωρισμός από τη μητέρα, κυρίως τους πρώτους μήνες της ζωής του.
- Η κακή σχέση μεταξύ των γονιών: συνεχείς τσακωμοί, ένταση, έντονη αντιπαράθεση.
- Ο χωρισμός των γονιών.
- Ο θάνατος ενός από τους γονείς.
- Ο αλκοολισμός κάποιου από τους γονείς.
- Οι χρόνιες ασθένειες: ψυχασθένειες, καρκίνος κ.ά.
- Προβλήματα υγείας του βρέφους, που παρουσιάζονται κατά τη γέννηση, ή ψυχοσωματική ανωριμότητα.
- Κοινωνικά προβλήματα (π.χ. οικονομική δυσπραγία).
Προβληματική διαπαιδαγώγηση
Πίσω από επιθετικά παιδιά, παιδιά που λένε ψέματα, κλέβουν, έχουν δυσκολία στη σχέση με συνομηλίκους τους ή παρουσιάζουν συμπτώματα ανορεξίας, ενούρησης, αϋπνίας κλπ. κρύβεται συχνά λάθος διαπαιδαγώγηση.
Στην εποχή μας πολλοί γονείς, επειδή έχουν συναίσθηση της ευθύνης τους για την ψυχική υγεία του παιδιού τους, αναζητούν το ιδανικό μοντέλο διαπαιδαγώγησης προκειμένου να αποφύγουν τα λάθη των δικών τους γονιών. Συχνά, όμως, επιχειρούν να εφαρμόσουν μέτρα που ίσως δεν τους ταιριάζουν.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ποιότητα στην επαφή με τους γονείς, από ουσιαστικό χρόνο επικοινωνίας μαζί τους. Τα προβλήματα στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους μπορεί να προκληθούν από διάφορες τακτικές στη διαπαιδαγώγηση, όπως:
1. Συνεχής αυταρχικότητα και απόρριψη. Στην περίπτωση αυτή οι γονείς δεν αποδέχονται τα παιδιά, διαρκώς απαγορεύουν διάφορα χωρίς να εξηγούν τον λόγο, θεωρούν αυτονόητα τα θετικά στοιχεία του παιδιού και το επικρίνουν εμμένοντας μόνο στα αρνητικά. Τα παιδιά, όμως, χρειάζονται μηνύματα αγάπης και στοργής, γιατί έτσι νιώθουν ασφάλεια.
2. Υπερπροστατευτισμός. Οι γονείς καταπιέζουν την αυτοβουλία του παιδιού, προσφέροντας τα πάντα προτού τα χρειαστεί. Έτσι του στερούν τη δυνατότητα να προσπαθήσει μόνο του, με αποτέλεσμα να γίνεται παθητικό, αδέξιο, χωρίς εμπιστοσύνη στον εαυτό του, εξαρτημένο και ανασφαλές.
Μικρές πολύτιμες συμβουλές
- Μάθετε να ακούτε το παιδί σας.
- Δείχνετέ του εμπιστοσύνη.
- Ενισχύετε την αυτενέργειά του.
- Παίρνετε στα σοβαρά τα συναισθήματά του.
- Συζητάτε μαζί του και απαντάτε στα ερωτήματα που θέτει.
- Έχετε υπόψη ότι οι υποχωρητικοί γονείς είναι εξίσου «κακοί» με τους αυστηρούς.
- Βάζετε σαφή όρια και κανόνες που δεν παραβιάζονται εύκολα.
- Αγαπάτε κι αποδέχεστε το παιδί σας, ακόμη και όταν η συμπεριφορά του σας εξοργίζει.
- Μην καταδικάζετε τον εαυτό σας για όποια λάθη κάνετε στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού.
Ψυχική υγεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου