Τα ζώα δεν είναι αντικείμενα

Τα ζώα του σπιτιού υποφέρουν από τα «βασανιστήρια» στα οποία τα υποβάλλουν τα παιδιά —συχνά χωρίς να το θέλουν. Γίνονται νευρικά ή ευερέθιστα. Η προειδοποίηση έρχεται από το Πανεπιστήμιο Χάλε της Γερμανίας και συγκεκριμένα από τον καθηγητή Ραλφ Γκάτερμαν, που διεξήγαγε μια έρευνα με εκπληκτικά αποτελέσματα: χαμστεράκια με ταχυπαλμίες, ψάρια τρελά, παπαγαλάκια με κατάθλιψη, γάτοι νευρωτικοί· όλα εξαιτίας του ανυπόφορου συγχρωτισμού τους με παιδιά περίεργα, αδέξια και, κάποτε, σκληρά.

Κι όμως, κατά τον Ιταλό ηθολόγο Ντανίλο Μαϊνάρντι, «τα παιδιά, από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής τους, αισθάνονται μια ισχυρότατη έλξη προς τα ζώα: από την καθαρή προδιάθεση να γνωρίσουν κάτι μέχρι την περιέργεια, τη στοργή και την τρυφερότητα, ακόμη και τη μανία καταστροφής. Πόσες φορές δε συμβαίνει να βλέπουμε ένα παιδί να συνθλίβει ένα μυρμήγκι, να τραβάει τις τρίχες ενός κουνελιού ή την ουρά του σκύλου; Το μυστικό μιας καλής και ήρεμης συμβίωσης παιδιών και ζώων βρίσκεται στον βαθύ, αμοιβαίο σεβασμό».

Γιατί, λοιπόν, τα παιδιά αντιπροσωπεύουν για τα μικρά ζώα του σπιτιού έναν εχθρό που είναι ανάγκη να τον αποφύγουν; Η απάντηση είναι ότι συχνά παραμελείται ένας θεμελιακός κανόνας: όποιος αποφασίζει να πάρει ένα ζώο στο σπίτι του πρέπει να το μεταχειρίζεται ως ζωντανό ον και όχι ως αντικείμενο.

«Μου συμβαίνει σχεδόν κάθε μέρα να βλέπω χαμστεράκια στρεσαρισμένα ή ινδικά χοιρίδια με σπασμένα πόδια», λέει ο δόκτωρ Αμέριο Κρότσε. «Απ’ την άλλη μεριά, η συνήθεια να θεωρούμε ζώα συντροφιάς τα κουνέλια, τα παπάκια, τα χαμστεράκια, όλα ζώα μικροσκοπικά και ανυπεράσπιστα, δείχνει άγνοια και αδιαφορία. Υπενθυμίζουμε πως τα παιδιά από τη φύση τους είναι ζωηρά, κουράζονται γρήγορα και βαριούνται το ζωάκι που τους έφεραν ως παιχνίδι και συντροφιά οι γονείς τους. Μια απρόσεκτη κίνηση μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς πόνους, ακόμη και τον θάνατο, στο άτυχο ζωάκι. Για να μην αναφέρουμε την τρομερή συνήθεια να δένουν με σκοινί τα πόδια του παπιού, να χύνουν ζεστό νερό στη γυάλα των ψαριών, να πετάνε ψηλά το κουνελάκι-νάνο. Αν, ωστόσο, υφίσταται την ταλαιπωρία ένας σκύλος ή ένας γάτος, την πληρώνει και το παιδί, που θα νιώσει στο πετσί του τα δόντια ή τα νύχια του ζώου. Το αποτέλεσμα; Το ζώο θα χαρακτηριστεί κακό και οι γονείς θα το ξεφορτωθούν με κάποιον τρόπο».

Μπορούμε ν’ αποφύγουμε δράματα και επικίνδυνες καταστάσεις για τα ζώα και τα παιδιά; Οι ψυχολόγοι και οι ηθολόγοι είναι πεπεισμένοι ότι η λύση πρέπει να δίνεται από τους γονείς. Οι «φυσικοί δάσκαλοι», όπως τους αποκαλεί ο Ντανίλο Μαϊνάρντι, πρέπει να διευκολύνουν και να ενθαρρύνουν την έμφυτη περιέργεια των παιδιών προς τα ζώα και να τη στρέφουν στον σεβασμό προς τους άλλους. Το να φροντίζει το παιδί ένα κουτάβι, να του μιλάει χαμηλόφωνα, να χαϊδεύει ένα χαμστεράκι με τρυφερότητα, σημαίνει ότι κερδίζει την εμπιστοσύνη του ζώου και δημιουργεί έναν αμοιβαίο δεσμό στοργής, αποτελούμενο από παιχνίδι, ελευθερία και αμοιβαία ανεκτικότητα.

Συμβουλές προς τους γονείς

1 Μην αφήνετε ποτέ μόνα τα παιδιά κάτω των 10 ετών με τον σκύλο του σπιτιού.

2 Μάθετε τα παιδιά να μην πλησιάζουν, να μην αγγίζουν και να μην ενοχλούν άγνωστους σκύλους.

3 Μην υπερτιμάτε το θάρρος των παιδιών στην προσέγγισή τους με ένα ζώο.

4 Προσέχετε πάντα το παιδί όταν κάνει συντροφιά ή παίζει με τα ζώα του σπιτιού.

5 Συγκρατείτε τις πιθανές ζωομανίες (όπως να τραβάει το παιδί τις τρίχες του χάμστερ, να προσπαθεί να το πνίξει, να σφίγγει υπερβολικά το γατάκι, να τραβάει την ουρά ή τα αφτιά του σκύλου, να δένει τα ποδαράκια του χοιριδίου κλπ.) και κάντε παρατηρήσεις στο παιδί για ενδεχόμενη επιθετική συμπεριφορά του.

6 Εξηγήστε στο παιδί τη φύση του ζώου, τις ανάγκες του, τις συνήθειές του. Είναι σημαντικό να μάθει να τις γνωρίζει και να τις σέβεται.

7 Μάθετέ του τι πρέπει να κάνει και τι να μην κάνει, ποιες καταστάσεις είναι επικίνδυνες για το ζώο και πώς πρέπει να του συμπεριφερόμαστε, για να νιώθει πάντα καλά μαζί μας.

Κατοικίδια

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία (19.11.2001)