Ο ρόλος του πατέρα στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού

Της Αποστολίας Ντέκοβα

Κλινική ψυχολόγος

Οι γονείς τοποθετούν τις πρώτες σταθερές βάσεις στην προσωπικότητα του παιδιού. Παλαιότερα ο ρόλος τους ήταν διακριτός: Η μητέρα αναλάμβανε τη διαπαιδαγώγηση, τη φροντίδα και την ανατροφή των παιδιών, ενώ ο πατέρας ήταν ο «κουβαλητής», εκείνος δηλαδή που μετέφερε τα υλικά αγαθά στην οικογενειακή εστία. Τα τελευταία χρόνια, με τις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές και την είσοδο της γυναίκας στην αγορά εργασίας, τα δεδομένα αυτά ανατράπηκαν. Σήμερα ο πατέρας συμμετέχει όλο και πιο ενεργά στα οικογενειακά δρώμενα. Αυτό είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για το παιδί, καθώς δέχεται διαφορετικά ερεθίσματα ανάλογα με το φύλο, τις προσωπικές αξίες και τις εμπειρίες του κάθε γονιού.

Ο πατέρας μπορεί να λειτουργήσει ως εξισορροπιστής στη μοναδική δυαδική σχέση που δημιουργείται από την πρώτη στιγμή της γέννησης ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί. Βοηθάει να κοπεί ο ομφάλιος λώρος μεταξύ τους και προσφέρει ασφάλεια και προστασία, καθώς στα μάτια του παιδιού είναι σύμβολο δύναμης και εξουσίας. Με τον τρόπο αυτό ολοκληρώνεται ομαλά η κοινωνικοποίηση, η αυτονομία και η ψυχική οργάνωσή του, αφού η συχνή παρουσία του πατέρα το καθιστά ικανό να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να εξασφαλίζει τη δημιουργία υγιών σχέσεων με τους άλλους.

Η απουσία του πατέρα

Η μητέρα πρέπει να παραχωρήσει χώρο στον πατέρα, ώστε να μπορέσει να παίξει τον καθοριστικό του ρόλο. Σε αντίθετη περίπτωση η πατρική αποστέρηση θα έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού: Θα παραμείνει προσκολλημένο στη μητέρα και αυτό θα επηρεάζει τη ζωή του, δημιουργώντας ένα αίσθημα προσωπικής αδυναμίας και ανεπάρκειας.

Η απουσία του πατέρα από τη ζωή του αγοριού παρεμποδίζει την ταυτοποίηση μαζί του, διαδικασία η οποία είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση της ταυτότητάς του.

* Για να μπορέσουν να διαχειριστούν τα συναισθήματα της απώλειας, τα αγόρια μπορεί να στρέψουν την επιθετικότητά τους προς τους άλλους και να αναπτύξουν αντικοινωνική ή παραπτωματική συμπεριφορά. Συχνά διακατέχονται από ανασφάλεια και ανωριμότητα, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, δυσκολεύονται στις σχέσεις με τους συνομηλίκους ή αναζητούν πατρικά υποκατάστατα με λανθασμένη μορφή.

Στα κορίτσια η έλλειψη του πατέρα δημιουργεί διαστρεβλωμένη εικόνα για το αντρικό πρότυπο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται στις σχέσεις τους με το άλλο φύλο.

* Τα κορίτσια, σε αντίθεση με τα αγόρια, στρέφουν την επιθετικότητά τους προς τον εαυτό τους. Παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, νιώθουν φόβο εγκατάλειψης και απόρριψης από το αντίθετο φύλο και αισθάνονται ενοχές όταν η σχέση τους δεν εξελίσσεται σωστά, παρόλο που μπορεί να μην ευθύνονται εκείνα.

Διαπαιδαγώγηση

ΠΗΓΗ: Έθνος (29.08.2013)