Συνέντευξη με τον Μανώλη Σφακιανάκη
Ειδικός ερευνητής, τέως επικεφαλής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, www.csii.gr
— Ποια είναι η ασφαλής ηλικία στην οποία μπορούμε να δώσουμε πρόσβαση στα παιδιά μας στο διαδίκτυο;
— Έτυχε να είμαι πριν είκοσι μέρες στο Δουβλίνο, στο οποίο συμμετείχαμε με το ινστιτούτο μου (CSIi - Cyber Security International Institute) σε ένα συνέδριο για την κυβερνοασφάλεια. Ασχοληθήκαμε αποκλειστικά με το κομμάτι της ασφάλειας των παιδιών, σε σχέση πάντα με το διαδίκτυο. Το νεότερο που προέκυψε από αυτό το συνέδριο είναι ότι τα παιδιά πια πρέπει να μαθαίνουν το διαδίκτυο από την ηλικία των 3 με 5 ετών, αλλά πάντα με κανόνες. Πρέπει να μάθουν από αυτή την πολύ μικρή ηλικία ότι το διαδίκτυο δεν είναι παιχνίδι, το κινητό δεν είναι παιχνίδι, το τάμπλετ δεν είναι για να παίζουμε —είναι για άλλες ασχολίες. Mε λίγα λόγια, πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας, μαζί με τους υπόλοιπους βασικούς πρώτους κανόνες της ζωής τους, και το διαδίκτυο.
— Πιστεύετε ότι αυτό θα έπρεπε να γίνει και μάθημα στα σχολεία;
— Βέβαια. Κάποιοι θεωρούν ότι το διαδίκτυο είναι το ίδιο με την πληροφορική. Όμως δεν είναι. Θα έπρεπε να είναι ένα ξεχωριστό μάθημα, γιατί το διαδίκτυο είναι ένα καινούργιο προϊόν στη ζωή μας με ξεχωριστούς κανόνες και που θα πρέπει να εναρμονιστεί μέσα στα μαθήματα. Αυτό που έχω διαπιστώσει και ως ινστιτούτο και ως μέλος της αστυνομίας παλαιότερα, έχοντας δει πάνω από ένα εκατομμύριο μαθητές, είναι ότι τα παιδιά θέλουν να μάθουν κανόνες. Έχουν ελλείμματα στο κομμάτι που λέγεται διαδίκτυο και αναζητούν απαντήσεις. Έτσι, λοιπόν, εμείς κάνουμε έκκληση ότι πρέπει να μπει, να ενσωματωθεί μαζί με την πληροφορική και το διαδίκτυο και να μπορέσουν άνθρωποι εξειδικευμένοι να δείξουν στα παιδιά μέσα από συγκεκριμένη ύλη το κομμάτι αυτό.
— Ποια είναι η σωστή ηλικία που το παιδί χρειάζεται κινητό;
— Πιστεύω ακράδαντα ότι έχουν ανάγκη την ασφάλεια του κινητού. Έτσι, για εμένα κάθε παιδάκι από την ηλικία των 7 και επάνω, που σιγά σιγά μπορεί να είναι σε ένα παιδικό πάρτι ή σε έναν φίλο του χωρίς εμάς, πρέπει να έχει ένα κινητό, για τον απλούστατο λόγο ότι το κινητό βοηθάει σε περίπτωση ανάγκης το παιδάκι μας να μας βρει και να μιλήσει μαζί μας. Είναι ουσιαστικά ένα μηχάνημα εντοπισμού για το πού είναι το παιδί μας. Όμως αναφέρομαι σε ένα απλό κινητό, που μπορεί απλά να κάνει μια κλήση, και όχι σε smartphone που έχει ίντερνετ, παιχνίδια και σόσιαλ μέσα.
— Και σε ποια ηλικία πρέπει το παιδί να μπαίνει στα κοινωνικά δίκτυα;
— Μετά τα 13.
— Tο instagram έχει μεγάλη απήχηση σε μικρούς και μεγάλους. Όμως είναι ένα μέσο το οποίο καλλιεργεί την ωραιοποίηση, την πλαστή εικόνα του εαυτού μας, την έντονη επεξεργασία των χαρακτηριστικών μας. Πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι ένα τέτοιο μέσο για ένα παιδί;
— Θα σας πω ένα παράδειγμα. Πρόσφατα μιλούσα με τα παιδιά ενός σχολείου στην Καλαμπάκα, ηλικίας 11 με 13, μέσω skype. Όταν τους ρώτησα «ποιοι από εσάς έχετε instagram;», απάντησαν όλα θετικά. Με απλά λόγια, παιδιά στην προεφηβεία τους κάνουν χρήση ενός κοινωνικού δικτύου, το οποίο για μένα καλώς υπάρχει, όμως από την άλλη πλευρά αυτό το κοινωνικό δίκτυο εάν δεν ξέρουμε να το δουλέψουμε, δυστυχώς μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά σε τόσο μικρές ηλικίες.
— Διαπιστώνω, συζητώντας με άλλους γονείς που έχουν ενεργή σχέση με το διαδίκτυο και τα σόσιαλ, ότι πολλές φορές πιάνουμε τον εαυτό μας τα παιδιά να μας ξεπερνούν. Υπάρχει ένα χάσμα, που είναι βέβαια φυσικό επόμενο. Με ποιον τρόπο μπορούν οι γονείς να το καλύψουν;
— Για αυτό ακριβώς το χάσμα που λέτε δημιούργησα την Ακαδημία Γονέων. Αυτό το πρώτο εξάμηνο έχουμε εκπαιδεύσει χιλιάδες γονείς. Κάθε Τρίτη βράδυ 7-9 μέσω του web tv του Ant1 κάνουμε μαθήματα στους γονείς με σκοπό να τους καλύψουμε αυτό ακριβώς το έλλειμμα. Το παρακολουθούν από το σπίτι τους, οι περισσότεροι δε μαζί με τα παιδιά τους. Και αν τύχει κάποιος και χάσει το μάθημα, το βρίσκει μετά στη θυρίδα του. Αυτό λοιπόν το μάθημα γίνεται όλο τον μήνα για μια σειρά γονέων, οι οποίοι πρέπει να παρακολουθήσουν τέσσερις κύκλους μαθημάτων και στη λήξη τους λαμβάνουν και τη σχετική πιστοποίηση.
— Με το snapchat τι γίνεται; Είναι μία εφαρμογή, η οποία έχει μεγάλη απήχηση στα παιδιά και ο γονιός δεν μπορεί να μπει να παρακολουθήσει, γιατί το chat γίνεται μέσα σε μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα. Εκεί τι κάνουμε;
— Ξέρετε κάτι; Το μόνο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι γονείς για να αντιμετωπίσουμε τη διαδικτυακή ζωή των παιδιών μας είναι ένα: Γινόμαστε φίλοι με το παιδί μας. Το βασικότερο από όλα είναι να μάθεις τα πάντα μέσα από το ίδιο σου το παιδί. Να γίνεις φίλος και κοινωνός, να μην είστε ξένοι μέσα στο ίδιο σπίτι, μέσα στην ίδια οικογένεια. Όταν υπάρχει μια σχέση φιλική και μια σχέση εμπιστοσύνης και με τα παιδιά μας, τότε τα πράγματα αλλάζουνε και τότε όλα έχουν διαφορετική ροή. Οπότε η συμβουλή μου προς όλους τους γονείς είναι να βρούνε τα σωστά σημεία προσέγγισης. Και για να γίνει αυτό πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο. Τα παιδιά μας είναι αγριμάκια. Φεύγουνε. Αλλά για μένα δεν υπάρχει «Δεν μπορώ να πλησιάσω το παιδί μου». Απλά, θέλει επιμονή και υπομονή. Πρώτα πρέπει να ασχοληθούμε εμείς οι ίδιοι με τα παιδιά μας και μετά πηγαίνουμε σε ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Εδώ οι κακοποιοί βρίσκουν τρόπο να προσεγγίσουν τα παιδιά μας, εμείς δεν μπορούμε να βρούμε; Η δική μου λοιπόν συμβουλή είναι: «Ελάτε κοντά στα παιδιά σας και όλα θα πάνε καλά». Γιατί τα παιδιά μας δεν μπορούμε να τα πάρουμε από τα δίκτυα και να τα βγάλουμε εκτός. Άρα είναι μονόδρομος το παιδί να μάθει τους σωστούς κανόνες του διαδικτύου και να μας έχει πάντα κοντά του.
— Ποια είναι η δικλίδα ασφαλείας για τα online games; Πού ξεκινάει ο εθισμός;
— Πολύ καλή ερώτηση και η απάντηση είναι μόνο μία: Όταν δεις το παιδί σου και αλλάζει συμπεριφορά, τότε αρχίζουνε τα καμπανάκια του κινδύνου. Όταν έχεις ένα παιδί κοινωνικό, ένα παιδί που είναι μια χαρά στις υποχρεώσεις του, που πηγαίνει στον παππού και στη γιαγιά, στους φίλους του, που παίζει με τα παιχνίδια του, παίζει με άλλα παιδιά και ξαφνικά αυτό το παιδάκι το χάσεις και γίνει ένα παιδί που είναι κλεισμένο σε ένα δωμάτιο και αλλάξει συμπεριφορά, τότε υπάρχει πρόβλημα. Ξέρετε, όλα τα παιδιά που εθίζονται και μπαίνουν στο διαδίκτυο για ώρες, και έπειτα για μέρες, επειδή είναι συνέχεια κλεισμένα μέσα, αλλάζει και το χρώμα τους. Είναι παιδιά τα οποία τα καταλαβαίνεις με την πρώτη ματιά. Δε μιλάνε, δεν έχουν όρεξη για τίποτε παρά μόνο για τον υπολογιστή και το διαδίκτυο.
— Υπάρχει κάποιο σημάδι που μπορούμε να αναγνωρίσουμε πριν φτάσουμε στην παραπάνω κατάσταση;
— Το σημείο-κλειδί είναι όταν το παιδί το βλέπεις σιγά σιγά και απομακρύνεται. Από όλα. Κόβει τις αθλητικές του δραστηριότητες, κόβει να παίζει με τα παιχνίδια του, κόβει οτιδήποτε θέλει να το βγάλει από το σπίτι. Αυτό γίνεται σταδιακά, προφανώς. Αλλά όταν το ξεκινάει και κόβει τις κοινωνικές του δράσεις, τότε αυτό είναι ένα καμπανάκι.
— Πόση ώρα χρειάζεται να αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν στο διαδίκτυο;
— Μία ώρα την ημέρα. Όταν η μία ώρα γίνουν δύο ή τρεις, τότε αυτομάτως οι δύο ώρες γίνονται εύκολα τέσσερις και οι τέσσερις οκτώ, οπότε εκεί τελειώσαμε. Το χάσαμε το παιχνίδι. Άρα, προσοχή και μέτρο πριν χτυπήσει το καμπανάκι.
— Το να επιτρέπουμε στα παιδιά να παίζουν μόνο μέσα στο Σαββατοκύριακο βοηθάει ή και αυτό είναι παγίδα;
— Κάποιοι γονείς λένε μόνο Σαββατοκύριακο και τα παιδιά το τηρούν. Άλλοι λένε μία ώρα την ημέρα. Εγώ, προσωπικά, προτιμώ να είναι μία ώρα την ημέρα από το να παίζει μόνο το Σαββατοκύριακο, γιατί το πιο πιθανό είναι να καταλήξει τελικά να παίζει όλο το Σάββατο και όλη την Κυριακή. Και εκεί έρχεται ο εθισμός.
— Πιστεύετε ότι στα παιδιά της γενιάς 5-13 ετών η συναισθηματική νοημοσύνη τους είναι διαφορετική; Είναι λιγότερο υγιής; Εκφράζει με πολύ διαφορετικό τρόπο τα συναισθήματά της η νέα γενιά;
— Τα παιδιά τα σημερινά τα ονομάζουμε «παιδιά του αντίχειρα». Είναι μια γενιά, η οποία δυστυχώς ασχολείται όλη μέρα με το διαδίκτυο. Είναι αυτή η γενιά, η οποία βγαίνει ραντεβού και ο καθένας κρατά το κινητό του και μιλάει με τον σύντροφό του που είναι απέναντί του μέσω chat. Αυτό, δυστυχώς, είναι κάτι το οποίο είναι της εποχής μας, είναι μια τάση, είναι φαινόμενο της εποχής. Άρα, το συναίσθημα και η έκφρασή του όπως το ξέραμε παλιά, που δεν υπήρχε η τεχνολογία, δεν υπάρχει με τον ίδιο τρόπο.
— Μπορεί να γίνει σύγκριση γενεών;
— Δεν μπορώ να πω ότι εμείς είμαστε καλύτεροι από αυτούς. Αυτό δεν είναι κριτήριο. Είναι άλλες οι αντιλήψεις του τότε, άλλες του σήμερα. Ίσα ίσα, που τη γενιά αυτή τη θεωρώ πολύ ωραία και πολύ τυχερή, γιατί απολαμβάνουν από πολύ μικρή ηλικία όλα τα gadget, όλη την τεχνολογία και έχουν αυτή την απίστευτη πρόσβαση στον κόσμο που σου δίνει το διαδίκτυο.
— Για τον τρόπο που καταφέρνουν και μπαίνουν άγνωστοι ακόμη και μέσα στα online games που παίζουν σε συγκεκριμένες ομάδες τα παιδιά μας, εκεί τι πρέπει να κάνουμε;
— Η κερκόπορτα του εγκλήματος λέγεται chatroom. Τα εικονικά δωμάτια επικοινωνίας. Εμείς, που είμαστε της δίωξης, λέμε ότι αν κάποιος θέλει να κάνει έγκλημα, μπαίνει σε ένα chat. Θα σας πω μια εμπειρία μου επιγραμματικά. Ήταν ένα πρωί γύρω στις 9 και μία μαμά έφερε το κοριτσάκι της ηλικίας 7 χρονών με τις πιτζάμες στο γραφείο μου. Η γυναίκα φώναζε έξω από το γραφείο μου: «Θέλω να δω τον Σφακιανάκη». Τη δέχτηκα αμέσως και της ζήτησα να μου εξηγήσει τι συνέβη. Και μου λέει: «Κύριε Σφακιανάκη, το πρωί στις 7:30 μπήκα στην τουαλέτα ξαφνικά και βρήκα το παιδί μου μέσα και αγκαλιά με το λάπτοπ και γυμνό. Στη συνέχεια παίρνω το λάπτοπ στο πρόσωπό μου και βλέπω και άλλα παιδάκια μπροστά σε κάμερες γυμνά. Αμέσως έκλεισα τον υπολογιστή και ήρθα σε εσάς».
Ξέρετε τι έδειξε όλο αυτό; Τα παιδάκια αυτά, που ήταν φίλες και στην πραγματική τους ζωή, έπαιζαν ένα διαδικτυακό παιχνίδι όλα μαζί. Στην παρέα τους είχε παρεισφρήσει η μικρή Σοφούλα, μία 8χρονη, την οποία μάλιστα την έλεγαν και αρχηγό. Τελικά, η Σοφούλα ήταν ένας 75χρονος που είχε καταφέρει να πείσει τα υπόλοιπα παιδάκια να γδύνονται μπροστά στον υπολογιστή, να τα καταγράφει κλπ. Τον βρήκαμε, πήγε φυσικά φυλακή, όμως το διά ταύτα είναι ένα: Τα παιδιά μας πρέπει να τα έχουμε κοντά. Τα παιδιά μας δεν πρέπει να τα παρακολουθούμε. Παρακολουθούμε μόνο τους κακοποιούς. Τα παιδιά μας τα επιτηρούμε και είμαστε πάντα δίπλα τους. Τα παιδιά δε θέλουν χωροφύλακες, γιατί τότε το χάσαμε το τρένο. Γιατί αν εγώ φτάσω να αναγκαστώ να παρακολουθήσω να δω τι γράφει η κόρη μου, έχω τελειώσει. Έχω κλείσει σαν πατέρας.
Διαδίκτυο – Οθόνες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου